Stres Nedir?
Stresin birçok tanımı mevcuttur. Birden çok tanım yapılmasının sebebi, stresi oluşturan birden çok neden olmasıdır. Değişik insanlar, değişik nedenlerle stres yaşayabilirler. Bu sebeple, tek bir tanımdan bahsetmek mümkün değildir.
En çok kabul gören tanımlardan biri şudur: stres, bir insanın, kendi isteğiyle veya dışarıdan gelen bir etkiyle üzerinde oluşan talepleri, kişisel ve sosyal kaynaklarının yetersizliği nedeniyle karşılayamama duygusuna kapılmasıdır.
Stres yönetimi nedir?
Stresi oluşturan etkenlerle mücadele edip onları yok etmeye de stres yönetimi denir.
Walter Cannon tarafından yapılan çalışmalar sonucunda stresin insanlar üzerindeki etkileri açıkça ortaya konmuştur. Bir insan, stres yaşamaya başladığında ilk olarak vücudundaki hormonlar devreye girer. Stres daha fazla hormon salgılamamıza sebep olur. Kaslara daha fazla oksijen ve kan şekeri getirerek, kalp atışlarını ve kalp basıncını arttırır. Kasların serinlemesi ve daha verimli çalışabilmesi için hormonlar yardımıyla terleme de artar. Tüm bu değişimler, bizi tehdit eden olaylara karşı kendimizi korumak için gerçekleşmektedir.
Ancak stres sonucu insan vücudunda oluşan tüm bu değişimlerin yan etkileri de bulunmaktadır. Bu değişimler sırasında heyecanlı, gergin, tedirgin ve çabuk kızan bir yapıya sahip olunur. Dolayısıyla, başkaları ile beraber çalışırken verim azalır. Dikkat dağılır. İnsanın kendi kontrol mekanizmasında sorunlar oluşmaya başlar. Uzun süreli yaşanan stresler, kalp hastalıklarını tetikler. Bağışıklık sistemi zarar görür ve hastalıklara karşı direnç azalır. Ruhsal olarak da kaza yapmaya daha müsait ve doğru kararlar vermede daha çok zorlanan bir yapıya bürünülür. Ama durumu çok da dramatik bir şekilde düşünmemek gerekir. Rahatlama teknikleri ile stresin yönetimi mümkündür.
Stresin bazı pozitif yanları da bulunmaktadır. Eğer sporcuysanız, salgılanan adrenalin, daha hızlı ve güçlü olmanızı sağlar. Ayrıca, sıkıldığınız ve motivasyon sorunu yaşadığınız bir iş için de stres itici güç olabilir.
Stresle Mücadele Yolları
Stresle mücadele edebilmek için 3 ana yaklaşım vardır:
Hareket Odaklı
Strese neden olan sorundan kurtulmak için yer ve ortam değişikliği yapılmasıdır.
Duygu Odaklı
Eğer yer değiştirebilme olanağı yoksa, strese sebep olan düşüncelerin ve bakış açısının değiştirilmesidir.
Kabul Etme Odaklı
Ne yer değiştirme olanağı ne de duyguları ve düşünceleri kontrol edebilme gücü varsa, o zaman stresle yaşamayı ve yaşarken mücadele edebilmeyi öğrenmek gerekir.
Ayrıca, tekrar vurgulamakta fayda vardır. Kontrol edilebilir bir stresin faydaları da vardır. Ama bu kontrolü optimum noktada tutabilmek çok önemlidir.
Stres Oluşturan Sebepler
Stres oluşumuna etki eden sebepleri 2 ana başlıkta toplayabiliriz: Dış ve İç etkenler...
Dış Etkenler
* Çevresel Fiziksel Etkiler: Ses, ışık, sıcaklık, dar alanlar vb...
* Çevresel İnsani Etkiler: Başkalarının kabalığı, agresifliği, iş yaşamındaki üstlerin baskısı vb...
* Kurumsal Etkiler: Kurallar, uygulamalar, proje bitiş tarihleri vb...
* Önemli Hayati Durumlar: Yakın birisinin vefatı, işten çıkarılma, işte terfi, çocuk sahibi olmak vb...
* Günlük Zorluklar: Yoğun trafik vb...
İç Etkenler
* Yanlış Hayat Tarzı: Yüksek kafein, yetersiz uyku, fazla iş yükü vb...
* Negatif Düşünce: Olaylar kaşısında devamlı kötümser olma, devamlı kendi kendini yargılama vb...
* Ruhsal Tuzaklar: Gerçekçi olmayan ümitler, her şeyi kişisel algılama, ya hep ya hiç düşüncesi, abartı, sabit fikirlilik vb...
* Stresli Karakteristik Özellikler: Mükemmelliyetçilik, işkoliklik vb...
Stres Yönetimi
Stres yönetimindeki başarımız hayatımızın diğer kısımlarını da etkilemektedir. Daha başarılı stres yönetimi için aşağıdaki unsurlara dikkat edilmelidir:
* Kafeini azaltmak (kahve, çay, kola, çikolata vb...)
* İyi ayarlanmış bir diet
* Fast Food'u azaltmak
* Yavaş yemek
* Düzenli egzersiz (min. 30 dak., haftada 3 gün)
* Düzenli ve yeterli uyku
* Kendine boş vakit ayırmak
* Meditasyon gibi rahatlatıcı egzersizler
* Devamlı pozitif düşünmek
* Sosyal olmak
* Başarılı zaman ve para yönetimi
* Kendine güvenmek
* Problem çözücü olmak
* Stresli işleri ve ilişkileri bitirmek
* Problemleri yeni fırsatlar olarak görmek
* Mizah duygusuna sahip olmak
Pozitif Düşüncenin Gücü
Stresle mücadeledeki en önemli faktör, düşünce yapısını değiştirebilmektir. Olaylar karşısında devamlı pozitif düşünebilmek, strese neden olan problemleri ortadan kaldırmaktadır.
Devamlı pozitif düşünceye sahip kişilerdeki olumlu durumları şöyle açıklayabiliriz:
* Harvard Üniversitesi'nde yapılan çalışmalarda pozitif düşünelerin negatif düşünenlere göre daha sağlıklı oldukları gözlemlenmiştir.
* İşlerinde negatif düşünenlere göre daha başarılı olmaktadırlar.
* Negatif düşünenlerin tersine kolay kolay pes edip vazgeçmezler. Sonuca ulaşana kadar çaba sarf ederler.
* Psikolojik olarak daha güçlüdürler.
* Hepsinin sonucunda da daha az stresli olurlar.
Kaynakça
Stress Management Tools and Resources from MindTools.com
//www.ivf.com/stress.html
Stress management - Wikipedia, the free encyclopedia
Unavailable Page @ Physical Plant
Stress management: MedlinePlus Medical Encyclopedia
Anti-Anxiety and Depression
Stress and Stress Management - Causes, Symptoms, Stress Relief Tips and Stress Tests
Stress Management for Patient and Physician
Stresin birçok tanımı mevcuttur. Birden çok tanım yapılmasının sebebi, stresi oluşturan birden çok neden olmasıdır. Değişik insanlar, değişik nedenlerle stres yaşayabilirler. Bu sebeple, tek bir tanımdan bahsetmek mümkün değildir.
En çok kabul gören tanımlardan biri şudur: stres, bir insanın, kendi isteğiyle veya dışarıdan gelen bir etkiyle üzerinde oluşan talepleri, kişisel ve sosyal kaynaklarının yetersizliği nedeniyle karşılayamama duygusuna kapılmasıdır.
Stres yönetimi nedir?
Stresi oluşturan etkenlerle mücadele edip onları yok etmeye de stres yönetimi denir.
Walter Cannon tarafından yapılan çalışmalar sonucunda stresin insanlar üzerindeki etkileri açıkça ortaya konmuştur. Bir insan, stres yaşamaya başladığında ilk olarak vücudundaki hormonlar devreye girer. Stres daha fazla hormon salgılamamıza sebep olur. Kaslara daha fazla oksijen ve kan şekeri getirerek, kalp atışlarını ve kalp basıncını arttırır. Kasların serinlemesi ve daha verimli çalışabilmesi için hormonlar yardımıyla terleme de artar. Tüm bu değişimler, bizi tehdit eden olaylara karşı kendimizi korumak için gerçekleşmektedir.
Ancak stres sonucu insan vücudunda oluşan tüm bu değişimlerin yan etkileri de bulunmaktadır. Bu değişimler sırasında heyecanlı, gergin, tedirgin ve çabuk kızan bir yapıya sahip olunur. Dolayısıyla, başkaları ile beraber çalışırken verim azalır. Dikkat dağılır. İnsanın kendi kontrol mekanizmasında sorunlar oluşmaya başlar. Uzun süreli yaşanan stresler, kalp hastalıklarını tetikler. Bağışıklık sistemi zarar görür ve hastalıklara karşı direnç azalır. Ruhsal olarak da kaza yapmaya daha müsait ve doğru kararlar vermede daha çok zorlanan bir yapıya bürünülür. Ama durumu çok da dramatik bir şekilde düşünmemek gerekir. Rahatlama teknikleri ile stresin yönetimi mümkündür.
Stresin bazı pozitif yanları da bulunmaktadır. Eğer sporcuysanız, salgılanan adrenalin, daha hızlı ve güçlü olmanızı sağlar. Ayrıca, sıkıldığınız ve motivasyon sorunu yaşadığınız bir iş için de stres itici güç olabilir.
Stresle Mücadele Yolları
Stresle mücadele edebilmek için 3 ana yaklaşım vardır:
Hareket Odaklı
Strese neden olan sorundan kurtulmak için yer ve ortam değişikliği yapılmasıdır.
Duygu Odaklı
Eğer yer değiştirebilme olanağı yoksa, strese sebep olan düşüncelerin ve bakış açısının değiştirilmesidir.
Kabul Etme Odaklı
Ne yer değiştirme olanağı ne de duyguları ve düşünceleri kontrol edebilme gücü varsa, o zaman stresle yaşamayı ve yaşarken mücadele edebilmeyi öğrenmek gerekir.
Ayrıca, tekrar vurgulamakta fayda vardır. Kontrol edilebilir bir stresin faydaları da vardır. Ama bu kontrolü optimum noktada tutabilmek çok önemlidir.
Stres Oluşturan Sebepler
Stres oluşumuna etki eden sebepleri 2 ana başlıkta toplayabiliriz: Dış ve İç etkenler...
Dış Etkenler
* Çevresel Fiziksel Etkiler: Ses, ışık, sıcaklık, dar alanlar vb...
* Çevresel İnsani Etkiler: Başkalarının kabalığı, agresifliği, iş yaşamındaki üstlerin baskısı vb...
* Kurumsal Etkiler: Kurallar, uygulamalar, proje bitiş tarihleri vb...
* Önemli Hayati Durumlar: Yakın birisinin vefatı, işten çıkarılma, işte terfi, çocuk sahibi olmak vb...
* Günlük Zorluklar: Yoğun trafik vb...
İç Etkenler
* Yanlış Hayat Tarzı: Yüksek kafein, yetersiz uyku, fazla iş yükü vb...
* Negatif Düşünce: Olaylar kaşısında devamlı kötümser olma, devamlı kendi kendini yargılama vb...
* Ruhsal Tuzaklar: Gerçekçi olmayan ümitler, her şeyi kişisel algılama, ya hep ya hiç düşüncesi, abartı, sabit fikirlilik vb...
* Stresli Karakteristik Özellikler: Mükemmelliyetçilik, işkoliklik vb...
Stres Yönetimi
Stres yönetimindeki başarımız hayatımızın diğer kısımlarını da etkilemektedir. Daha başarılı stres yönetimi için aşağıdaki unsurlara dikkat edilmelidir:
* Kafeini azaltmak (kahve, çay, kola, çikolata vb...)
* İyi ayarlanmış bir diet
* Fast Food'u azaltmak
* Yavaş yemek
* Düzenli egzersiz (min. 30 dak., haftada 3 gün)
* Düzenli ve yeterli uyku
* Kendine boş vakit ayırmak
* Meditasyon gibi rahatlatıcı egzersizler
* Devamlı pozitif düşünmek
* Sosyal olmak
* Başarılı zaman ve para yönetimi
* Kendine güvenmek
* Problem çözücü olmak
* Stresli işleri ve ilişkileri bitirmek
* Problemleri yeni fırsatlar olarak görmek
* Mizah duygusuna sahip olmak
Pozitif Düşüncenin Gücü
Stresle mücadeledeki en önemli faktör, düşünce yapısını değiştirebilmektir. Olaylar karşısında devamlı pozitif düşünebilmek, strese neden olan problemleri ortadan kaldırmaktadır.
Devamlı pozitif düşünceye sahip kişilerdeki olumlu durumları şöyle açıklayabiliriz:
* Harvard Üniversitesi'nde yapılan çalışmalarda pozitif düşünelerin negatif düşünenlere göre daha sağlıklı oldukları gözlemlenmiştir.
* İşlerinde negatif düşünenlere göre daha başarılı olmaktadırlar.
* Negatif düşünenlerin tersine kolay kolay pes edip vazgeçmezler. Sonuca ulaşana kadar çaba sarf ederler.
* Psikolojik olarak daha güçlüdürler.
* Hepsinin sonucunda da daha az stresli olurlar.
Kaynakça
Stress Management Tools and Resources from MindTools.com
//www.ivf.com/stress.html
Stress management - Wikipedia, the free encyclopedia
Unavailable Page @ Physical Plant
Stress management: MedlinePlus Medical Encyclopedia
Anti-Anxiety and Depression
Stress and Stress Management - Causes, Symptoms, Stress Relief Tips and Stress Tests
Stress Management for Patient and Physician