Neler yeni

Yaratıcı Düşünme Becerilerinde Okul Öncesi Eğitimin Etkisi

Katılım
13 Eki 2011
Mesajlar
994
Beğeniler
3
#1
Özet
Bu araştırma, okul öncesi eğitimi alan ve almayan çocukların yaratıcı düşünme becerilerini incelemek
amacıyla planlanmıştır. Araştırmanın evrenini, Ankara il merkezinde bulunan ilköğretim okullarının anasınıflarına
devam eden altı yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemine ise bu okullar arasından tesadüfi
örnekleme yöntemiyle seçilen toplam sekiz okuldaki anasınıflarına devam eden, daha önce okul öncesi eğitim alan
ve almayan, normal gelişim gösteren altı yaşındaki 210 çocuk dahil edilmiştir. Araştırmada, çocuklar ile ilgili bilgi
almak amacıyla “Genel Bilgi Formu” ve çocukların yaratıcı düşünme düzeylerini belirlemek amacıyla Urban ve
Jellen (1996) tarafından geliştirilen Can-Yaşar (2009) tarafından altı yaş Türk çocukları için geçerlik güvenirlik
çalışması yapılan “Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi (YD-ROT)” kullanılmıştır. Çocukların yaratıcı
düşünme becerileri ile okul öncesi eğitimi alma durumları ve cinsiyet arasındaki ilişki Mann Whitney U-Testi ile
analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, okul öncesi eğitim alan çocukların yaratıcı düşünme puanları okul öncesi
eğitim almamış çocukların puanlarından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). Çocukların cinsiyeti,
yaratıcı düşünme becerileri üzerinde önemli bir fark yaratmamıştır.
Anahtar sözcükler: Okul öncesi eğitim, yaratıcılık, yaratıcı düşünme.

1. Giriş
Yaratıcılık, insan yaşamının ve gelişiminin tüm yönlerinin temelini meydana
getirmektedir. Craft (2003) yaratıcılığı, sadece sanatla ilgili olmayan, yaşam boyu devam eden bir
yetenek olarak açıklamış ve yaratıcılığı, “kendini ifade etme, zeka ve hayal gücünü kullanma
kapasitesi” olarak tanımlamıştır. Yaratıcı ürün için “yenilik” ve “uygunluk” unsurlarının gerekli
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
202
olduğu, zeka gibi yaratıcılığın da her insanda bir miktar bulunduğu ve her bireyin yaratıcılık
düzeyinin değişen derecelerde geliştirilebileceği vurgulanmaktadır (Sternberg ve Lubart, 1995;
Beetlestone, 1998). Yaratıcı düşünce; buluşçu, yenilik arayan ya da eski sorunlara yeni çözümler
getiren ve özgün düşüncelerin ortaya çıkmasını sağlayan bir düşünce biçimidir (Hançerlioğlu,
2000). Yaratıcılık; bilgi çağında, bilgi üretme ortamında yaşam bulması ve geliştirilmesi gereken
bir olgudur. Yaratıcı düşünme özgürdür, hareketlidir, üretken bir süreçtir. Yaratıcı düşünme
becerileri, çocukların yeni düşünceleri üretme ve fikirler öne sürme, hipotezler önerme, hayal
gücünü kullanma ve alternatif yenilikçi sonuçlar aramalarını sağlar (Wegerif, 2007).
Yaratıcılık süreci, önceden kazanılmış bilgilerin kullanılarak, eski deneyimlere yenilerinin
eklenmesiyle "yapma ve oluş" süreci olarak değerlendirilir (Sternberg, 2005). Cropley (1997),
yaratıcı şekillendirmelerin şans eseri ortaya çıkmadığını, bunların sıkı mantıksal çağrışım
zincirlerinin bir sonucu olduğunu belirtmektedir. Bu bağlamda yaratıcı potansiyelin en üst
düzeyde olduğu okul öncesi dönemde çocukların yaratıcılıklarının desteklenmesi önem
kazanmaktadır. Okul öncesi eğitim, çocuğun doğumundan itibaren ilköğretim çağına kadar olan
tüm yaşantılarını içeren eğitim sürecidir. Okul öncesi eğitim dönemini kapsayan ilk altı yaş,
çocuğun bedensel, bilişsel, dil, psiko-motor, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında önemli
ilerlemeler kaydettiği, özbakım becerilerinin kazanıldığı ve kişilik yapısının biçimlenmeye
başladığı önemli bir dönemdir. Bu süreç içerisinde kazanılan davranış biçimleri, tüm yaşam
boyunca devam etmektedir. Bu nedenle bu dönemin sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi,
sağlıklı, mutlu ve yaratıcı bireyler yetiştirilmesi açısından önem taşımaktadır (Oktay, 1999; Aral
ve ark., 2002; Bütün-Ayhan ve Aral, 2005; Yavuzer, 2006; Ural ve Ramazan, 2007; Yıldız-
Bıçakçı, 2009). Bu dönemde çocuğa sunulan eğitim fırsatları çocuğun gelişimine olumlu katkı
yapmaktadır. Yapılan bir çalışmada, okul öncesi dönemini etkili bir şekilde geçiren çocukların
beden, zihin, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında diğer çocuklara göre daha ileri oldukları,
erken yıllarda kişiliklerinin gelişmeye başlamasıyla ilişkili olarak okula ve çevreye uyumda daha
az sorun yaşadıkları belirlenmiştir (Hong, 2004).
Çocuklar okul öncesi dönemde tüm yaşantılarını adeta birbiri üzerine koyarak biriktirir,
bunlar arasında ilişki kurmayı başarır. Bunun başarılabilmesi, bir yandan olgunlaşmaya bir
yandan da verilecek eğitime bağlıdır. Okul öncesi eğitim, çocuğun benlik kavramını, kendini
ifade etmesine fırsat verecek ortamlar hazırlayarak öz denetimini geliştirir ve kendine güvenli
bağımsız bir kişilik kazanmasına yardımcı olur, çevre uyarıcıları sunarak çocuğun akıl yürütme
yeteneğini, yaratıcılığını ve hayal gücünün gelişimini destekler (Ömeroğlu, 1990; Yazar, 2007).
Pagani ve arkadaşları (2003) da okul öncesi eğitimin çocukların davranış gelişimini ve yaratıcı
düşünme becerilerini desteklediğini ortaya koymuşlardır. Düşünen, üretici, özgür ve çevreyle
uyumlu, içsel zenginlikleri yansıtabilen çocukların yetişmesinde önemli bir yer tutan okul öncesi
eğitimin yaratıcılık üzerindeki etkilerini ortaya koyabilmek amacıyla bu çalışma planlanmıştır.
2. Yöntem
2.1. Araştırma Modeli
Çocukların yaratıcı düşünme becerilerinin okul öncesi eğitim kurumuna devam edip
etmemeye ve cinsiyete göre değişip değişmediğinin incelemesi amacıyla yapılan bu araştırma
tarama modelindedir (Büyüköztürk, 2007).

2.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan ilköğretim okullarının
anasınıflarına devam eden altı yaş çocukları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemine ise bu
okullar arasından tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen toplam sekiz okuldaki anasınıflarına
devam eden, daha önce en az bir yıl okul öncesi eğitim alan (105 çocuk) ve okul öncesi eğitime
yeni başlayan (105 çocuk), normal gelişim gösteren altı yaşındaki 210 çocuk dahil edilmiştir.
Örnekleme dahil edilen çocukların %50’sinin daha önce hiç okul öncesi eğitim almadığı,
%21.4’ünün iki yıldan fazla, %21’inin bir yıl, %7.6’sının ise iki yıl okul öncesi eğitim aldığı;
çocukların %50,5’inin erkek, %49,5’inin kız olduğu; annelerin %41,9’unun ilköğretim, babaların
ise %51,5’inin üniversite mezunu olduğu belirlenmiştir. Okul öncesi eğitim alan çocukların
tamamı birleştirilerek okul öncesi eğitim alan grup olarak değerlendirilmiştir.
2.3. Veri Toplama Araçları
Araştırmada, çocuklar ve aileleri hakkındaki bilgileri toplamak amacıyla araştırmacılar
tarafından geliştirilen “Genel Bilgi Formu” ve çocukların yaratıcı düşünme becerilerini
değerlendirmek amacıyla Urban ve Jellen (1996) tarafından geliştirilen, Can-Yaşar (2009)
tarafından altı yaş Türk çocukları için geçerlik güvenirlik çalışması yapılan “Yaratıcı Düşünme-
Resim Oluşturma Testi (YD-ROT)” kullanılmıştır.
Genel Bilgi Formu’nda çocuğun okul öncesi eğitim kurumuna devam etme durumu
cinsiyeti ve anne babalarının öğrenim durumları ile ilgili sorular yer almaktadır. Çocukların
dosyalarından ya da anne-babalarından bilgiler alınarak genel bilgi formları doldurulmuştur.
Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi (The Test for Creative Thinking–Drawing
Production TCT-DP), bireylerin yaratıcı potansiyelinin kabaca, basitçe ve ekonomik olarak
değerlendirilmesine imkan sağlayan bir inceleme aracıdır. Bireysel ya da grup olarak beş
yaşından büyük tüm bireylere (5-95 yaş) uygulanabilen test; A ve B formu olmak üzere arka
arkaya verilen iki formdan oluşmaktadır. Uygulama, her form için yaklaşık 15 dakika
sürmektedir.
Test kâğıdında, bir tane yarım daire, bir tane nokta, büyük bir sağ açı, eğri bir çizgi, kesik
bir çizgi ve büyük kare çerçeve dışında, küçük bir açık kare olmak üzere altı şekilsel parça
bulunmaktadır. “Büyük Kare Çerçeve” şekilsel bir parça olarak değerlendirilmemektedir.
Her bir form, değerlendirme ölçütleri göz önüne alınarak, testin uygulanmasından hemen
sonra değerlendirilmektedir (Urban ve Jellen, 1996). Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma
Testi’nin yapısını oluşturan 14 değerlendirme ölçütü (devamlılık-Dv, tamamlama-Tm, yeni
unsurlar-Yu, çizgi ile yapılan bağlantılar-Çib, tema oluşturmak amacı ile yapılan bağlantılar-Tab,
şekilsel parçaya bağlı sınırı aşma-Şpb, şekilsel parçaya bağlı kalmadan sınırı aşma-Şbk,
perspektif-Pr, espri anlayışı/etkinlik/duygusallık/kendini ifade etme-Esd, sıradışılıkA-Sda,
sıradışılıkB-Sdb, sıra dışılıkC-Sdc, sıra dışılıkD-Sdd, hız-Hz) bulunmakta ve bu ölçütler ile test
değerlendirilerek puanlanmaktadır (Urban ve Jellen, 1996; Urban, 2004, 2005).
Bu ölçütler, birlikte ve birbirleriyle etkileşim içinde yaratıcı düşüncenin bütünsel
kavramını yansıtmaktadır. İstatistiksel değerlendirmelerde tek bir ölçüt ile ilgili puan, yaratıcılık
hakkında bilgi vermez; tüm ölçütlerden elde edilen toplam puan yaratıcı ürünün değeri hakkında
bilgi verir. Elde edilen resim oluşumunu değerlendirmek amacıyla kullanılan bu ölçütler aracılığı
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
204
ile bir bireyin yaratıcı yetenekleri için toplam tahmini bir değer elde edilmektedir. Bu sonuç,
teknik veya sanatsal nitelikler hakkında bir yargı olarak değerlendirilmemekte, açık ve esnek olan
bir görevi, yaratıcı bir tutumu, sıra dışı ve orijinal yorumlar ve çözüm yolları hakkındaki
istekliliği yansıtmaktadır (Urban ve Jellen, 1996).
Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi’nin altı yaşındaki Türk çocuklarına uyarlama
çalışmasında; iç tutarlılığa ilişkin güvenirlik katsayılarının .74-.77 arasında değiştiği, güvenirlik
katsayısının testin tümü için Cronbach alfa (α)=.77 olarak belirlenmiştir. Yapılan test-tekrar test
korelasyonu sonucunda A ve B formu için test-tekrar test korelasyonu .98 ve toplam (A+B) için
.99 olarak belirlenmiş olup, testin zamana bağlı tutarlı sonuçlar verdiği saptanmıştır (p<.01). Alt
%27, üst %27’lik dilimlerdeki Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi’nin A formu (U= 6.5),
B formu (U= 17) ve toplam (A+B) (U= 2.15) puanlarının anlamlı derecede farklı olduğu testin
değerlendirme ölçütlerinin ayırt etme gücünün ve iç tutarlılığının yüksek olduğu görülmüştür
(Can-Yaşar, 2009).
2.4. Verilerin Analizi
Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi A formu, B formu ve toplam (A+B)
puanlarının normal dağılım gösterip göstermediği Shapiro-Wilk Testi ile incelenmiştir.
Deneklerin testten aldıkları puanlar normal dağılım sergilemediği için iki gruplu
karşılaştırmalarda (çocukların yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimi alma durumları
ve cinsiyetin farklılık yaratıp yaratmadığı) non-parametrik ölçümlerden Mann Whitney U-Testi
kullanılmıştır (Büyüköztürk, 2007). Anlamlılık seviyesi olarak .05 kullanılmış olup, p<.05 olması
durumunda anlamlı farklılığın olduğu, p>.05 olması durumunda ise anlamlı farklılığın olmadığı
belirtilmiştir.
3. Bulgular ve Tartışma
Bu bölümde, okul öncesi eğitim alan ve almayan çocukların yaratıcı düşünme becerilerini
incelemek amacıyla yapılan araştırmadan elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Okul öncesi
eğitim alan ve almayan çocukların Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi (YD-ROT)
puanlarına ilişkin Mann-Whitney U testi sonuçları Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. Okul öncesi eğitim alan ve almayan çocukların Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma
Testi (YD-ROT) A ve B formu ile toplam (A+B) puanlarına ilişkin Mann-Whitney U testi
sonuçları
YD-ROT
Okul Öncesi
Eğitim Alma
Durumu
Mann-Whitney U
n X Ortanca Min. Max. Ss Sıra
Ort. U P
A Formu
Eğitim Almış 105 16,9 16,0 4,0 40,0 7,3 115,3 -2,348
0,019*
Eğitim Almamış
105
14,8
13,0
4,0
40,0
8,0
95,7
B Formu
Eğitim Almış 105 17,7 16,0 4,0 39,0 7,5 109,6 -0,989
0,323
Eğitim Almamış
105
16,8
16,0
4,0
42,0
7,8
101,4
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
205
Toplam
(A+B)
Eğitim Almış 105 34,5 33,0 10,0 71,0 13,7 114,3
-2,269
0,023*
Eğitim Almamış
105
31,6
29,0
9,0
82,0
14,9
96,7
*p<0,05
Tablo 1 incelendiğinde, çocukların Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi A formu
(U=-2,348, p<0.05) ve toplam (A+B) puanlarında (U=-2,269, p<0.05) okul öncesi eğitim almaya
göre anlamlı farklılık olduğu; Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi B formu (U=-0,989,
p>0.05) puanında ise anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir. Puanlar incelendiğinde okul
öncesi eğitimi alan çocukların sıra ortalamalarının (A formu: 115,3; B formu: 109,6; A+B
toplam: 114,3) daha önce okul öncesi eğitim almayan çocukların sıra ortalamalarından (A formu:
95,7; B formu: 101,4; A+B toplam: 96,7) yüksek olduğu görülmektedir. Okul öncesi eğitim
çocukların problem çözme, iletişim, akıl yürütme, ilişkilendirme, karar verme, sorumluluk alma
ve yerine getirme, araştırma, girişimcilik, bilinçli tüketicilik, çevre bilinci, yaratıcılık ve diğer pek
çok becerinin, oyun merkezli etkinliklerle, çocuğun aktif katılımı ve bilgiyi kendisinin
yapılandırması yoluyla kazandırılmasını hedeflemektedir (Anonim, 2006). Bu hedef doğrultusunda
hazırlanan okul öncesi eğitim programları da çocukların yaratıcılıklarının gelişmesinde etkili
olabilmektedir.
Pagani ve arkadaşları (2003), yaratıcı düşünme becerileri bakımından okul öncesi eğitim
alan çocukların daha az zamanda ve daha çabuk sorulara cevap verdikleri, buna karşılık okul
öncesi eğitim almayan çocukların cevaplarının daha geleneksel olduğu, farklı ve yaratıcı çözüm
yolları kullanmada diğerleri kadar atak olmadıkları tespit edilmiştir. Yıldız ve arkadaşları (2003),
tarafından yapılan araştırmada da okul öncesi eğitim alan yedi-sekiz yaş çocuklarının
almayanlara göre yaratıcı potansiyellerinin anlamlı derecede farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Broinowski (2002), tarafından yapılan araştırmada okul öncesi eğitim kurumlarında verilen
nitelikli eğitimin çocukların hayal gücü ve yaratıcılığında etkili olduğu, öğretmeninin sahip
olduğu sezgi ve hayal gücü ile çocukların yaratıcılığı ve hayal gücü arasında da olumlu bir ilişki
olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitimcinin yaratıcılık yeteneğinin çocukların eğitiminde ve
onların eğitim hayatını zenginleştirmede en önemli faktör olduğu vurgulanmıştır. Yapılan
çalışmalarda da görüldüğü gibi okul öncesi eğitim çocuğun gelişiminde özellikle de
yaratıcılığında önemli olumlu yönde değişimler yaratmaktadır. Sonuç olarak, okul öncesi
eğitimin yaratıcılığın desteklenmesinde etkili olduğu söylenebilir.
Örnekleme dahil edilen çocukların cinsiyetlerine göre Yaratıcı Düşünme-Resim
Oluşturma Testi (YD-ROT) puanlarına ilişkin Mann-Whitney U testi sonuçları Tablo 2’de
verilmiştir.
Tablo 2. Örnekleme dahil edilen çocukların cinsiyetlerine göre Yaratıcı Düşünme-Resim
Oluşturma Testi (YD-ROT) A ve B formu ile toplam (A+B) puanlarına ilişkin Mann-Whitney U
testi sonuçları
YD-ROT
Cinsiyet
Mann-Whitney U
n X Ortanca Min. Max. Ss Sıra
Ort.
z P
A Formu Kız 104 14,8 14,0 4,0 36,0 7,1 98,1
-1,751
Erkek 106 16,9 15,0 4,0 40,0 8,1 112,8 0,080
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
206
B Formu Kız 104 16,6 16,0 4,0 39,0 7,2 102,2
-0,789
Erkek 106 17,8 16,0 5,0 42,0 8,1 108,8 0,430
Toplam
(A+B)
Kız 104 31,4 31,0 10,0 70,0 13,4 99,8
-1,349
Erkek 106 34,6 33,0 9,0 82,0 15,1 111,1 0,177
Tablo 2 incelendiğinde, örnekleme dahil edilen çocukların Yaratıcı Düşünme-Resim
Oluşturma Testi A formu (z=-1,751, p>0.05), B formu (z=-0,789, p>0.05) ve toplam (A+B)
puanlarında (z=-1,349, p>0.05) kızlar ve erkekler arasında anlamlı farklılık olmadığı
görülmektedir. Buna göre, kız ve erkek çocukların yaratıcı düşünme becerilerinde benzer
yeteneklere sahip oldukları söylenebilir.
Yapılan bazı çalışmalarda, kızların ve erkeklerin yaratıcılıklarında önemli farklılıklar
bulunmamıştır (Amabile, 1983; Lewis ve Houtz, 1986; Ömeroğlu, 1990; Paguio ve Hollett, 1991;
Dunn ve Herwing, 1992; Gönen, 1993; Aydın, 1997; Sungur, 1997; Pala, 1999; Chan ve ark.,
2001; Yıldız ve ark., 2003; Ceylan, 2008). Baer (1993), cinsiyet değişkenine göre bireylerin
ıraksak düşünce yeteneğini karşılaştıran yaklaşık 80 araştırmaya yönelik geniş kapsamlı literatür
taramasında, bu deneysel çalışmaların yarısından çoğunun istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar
ortaya koymadığını belirtmiştir. Sosyo-kültürel çevre içinde okul öncesi dönemde, kız ve erkekler
üzerinde geleneksel cinsiyet rollerinin henüz belirginleşmemesi nedeniyle yaratıcı düşünme
becerilerinde benzer özellikler görüldüğü düşünülmektedir. Yapılan araştırmaların sonuçları dikkate
alındığında, okul öncesi dönemde yaratıcı düşünme becerilerinin gelişiminde cinsiyetin etkili
olmadığını söylemek mümkündür.
4. Sonuç ve Öneriler
Okul öncesi eğitim alan ve almayan çocukların yaratıcı düşünme becerilerini incelemek
amacıyla planlanan araştırma sonucunda, okul öncesi eğitimi alan çocukların yaratıcı düşünme
puanlarının okul öncesi eğitimi almamış çocukların puanlarından anlamlı derecede yüksek
bulunmuştur (p<0,05). Çocukların cinsiyetinin anlamlı bir etkisinin olmadığı da belirlenmiştir.
Bu sonuçlar doğrultusunda aşağıdaki öneriler sunulabilir;
 Okul öncesi eğitim programlarında çocukların yaratıcı bireyler olmalarını sağlayabilmek
için yaratıcı düşünme becerilerine yönelik etkinliklere farklı yöntem ve teknikler
kullanılarak ağırlık verilebilir.
 Çocukların yaratıcılıklarını destekleme konusunda ailelere bilgi verilebilir ve aile katılımı
sağlanabilir. Sınıfta yapılan yaratıcı etkinlikler ile ilgili kayıtlar alınarak aile eğitimi
toplantılarında ailelerle paylaşılabilir.
 Okul öncesi dönem çocuğuna sahip ailelerin ev ortamlarının düzenlenmesi, anne-baba ve
çocuğun birlikte yaratıcı etkinlikler yapabileceği ortamların oluşturulmasında Milli
Eğitim Bakanlığı, üniversiteler ve yerel yönetimler birlikte projeler geliştirebilir.
Seminerler, konferanslar, ev ziyaretleri yoluyla ev merkezli okul öncesi eğitim
yaygınlaştırılabilir. Aileleri çocuk gelişimi ve eğitimi konularında güçlendirilerek ev
ortamında okul öncesi dönem çocuğunun desteklenmesi sağlanabilir.
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
207
 Anne ve babaların eğitim seviyelerinin farklı olması çocuk yetiştirme tarzlarında
farklılıklara neden olmaktadır. Farklı eğitim seviyesi olan anne-babalar için çocuk
gelişimi alanında geliştirici eğitim seminerleri düzenlenebilir. Bu yolla aileler okul öncesi
eğitimin önemini ve yaygınlaştırılmasını daha iyi anlayabilirler.
Kaynakça
Amabile, T.M. (1983). The Social Psychology of Creativity. New York: Springer-Verlag.
Aydın, N. (1993). Ankara İl Merkezinde Bulunan Resmi ve Özel Kurumlara Bağlı Okul Öncesi
Eğitim Kurumlarına Devam Eden Altı Yaş Grubu Çocuklarının Kavram Eğitiminde Yaratıcılık
Potansiyellerinin ve Dönüştürebilirliklerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi
(Basılmamış). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Anonim. (2006). Okul Öncesi Eğitim Programı (36-72 aylık çocuklar için). Milli Eğitim
Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Aral, N., Kandır, A., Can-Yaşar, M. (2002). Okul Öncesi Eğitim ve Okul Öncesi Eğitim
Programı. İstanbul: YA-PA Yayınları.
Baer, J. (1993). Creativity and Divergent Thinking: A Task Specific Approach. Hillsdale, NJ:
Erlbaum.
Beetlestone, F. (1998). Creative Children, Imaginative Teaching. Buckingham: Open
University Press.
Broinowski, I. (2002). Toward Creativity in Early Childhood Education.
UniSA Library sitesinden 20.03.2007 tarihinde alınmıştır.
Bütün-Ayhan, A., Aral, N. (2005). Anaokuluna Devam Eden Altı Yaş Grubundaki
Çocukların Kavram Gelişiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin Etkisinin İncelenmesi.
Bilimsel Araştırma ve İncelemeler 10, Ankara: A.Ü. Ev Ekonomisi Yüksekokulu Yayın No: 10.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Can-Yaşar, M. (2009). Anasınıfına Devam Eden Altı Yaş Çocuklarının Yaratıcı Düşünme
Becerilerine Drama Eğitiminin Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi (Basılmamış). Ankara:
Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ceylan, E. (2008). Okul Öncesi Eğitime Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarının Bilişsel Tempoya
Göre Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Konya: Selçuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Chan, D.W., Cheung, P.C., Lau, S., Wu, W.Y., Kwong, J.M., Li, W.L. (2001). Assessing
Ideational Fluency in Primary Students in Hong Kong. Creativity Research Journal, 13(3-4),
359-365.
Craft, A. (2003). Creative Thinking in The Early Years of Education. Early Years, 23(2), 143–
54.
Cropley, A.J. (1997). Fostering Creativity in The Classroom: General Principles. The Creativity
Research Handbook. (Editör: M.A. Runco). Volume One. p.: 83-114. New Jersey: Hampton
Press. Cresskill.
Dunn, L., Herwig, J.E. (1992). Play Behaviors and Convergent and Divergent Thinking Skills of
Young Children Attending Full-Day Preschool. Child Study Journal, 22(1), 23-38.
Gönen, M. (1993). Creative Thinking in Five-and-Six-Year Old Kindergarten Children.
International Journal of Early Years Education, 1(2), 81-87.
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
208
Hançerlioğlu, O. (2000). Felsefe Ansiklopedisi (Kavramlar ve Akımlar-7) (3. Basım). İstanbul:
Remzi Kitabevi.
Hong, Y. (2004)). Culturel Meaning of Group Discussions on Problematic Moral Stuations in
Korean Kindergarten Classrooms. Journal of Research in Childhood Education, 18(3), 149.
Lewis, C.D., Houtz, J.C. (1986). Sex-role Stereotyping and Young Children’s Divergent
Thinking. Psychological Reports, 59(3), 1027-1033.
Oktay, A. (1999). Okul Öncesi Eğitim ve Temel İlkeleri. Marmara Üniversitesi
Anaokulu/Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı. İstanbul: YA-PA Yayınları.
Ömeroğlu, E. (1990). Anaokuluna Giden 5-6 Yaşındaki Çocukların Sözel Yaratıcılıklarının
Gelişiminde Yaratıcı Drama Eğitiminin Etkisi. Doktora Tezi (Basılmamış). Ankara: Hacettepe
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Pagani, L. Rubenson, D., Runco, M.A. (2003). The Impact of Junior Kindergarten on Behaviour
in Elementary School Children. Internationel Journal of Behavioral Devolopment, 27(5), 423–
427. Taylor & Francis Journals: Journal not found sitesinden 13.09.2009 tarihinde alınmıştır.
Paguio, L.P., Hollett, N. (1991). Temperament and Creativity of Preschoolers. Journal of Social
Behavior and Personality, 6, 975-982.
Pala, M. (1999). Çocuk Yuvalarında ve Aileleriyle Birlikte Yaşayan 7-11 Yaş Grubu Çocuklarda
Yaratıcılığın İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Ankara: Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü.
Sternberg, R.J., Lubart, T.I. (1995). Defying The Crowd: Cultivating Creativity in a Culture
of Conformity. New York: Free Press.
Sternberg R.J. (2005). Creativity or Creativities? International Journal of Human-Computer
Studies, 63, 370–382.
Sungur, N. (1997). Yaratıcı Düşünce (2. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınevi.
Ural, O., Ramazan, O. (2007). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Dünü ve Bugünü. Türkiye’de
Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Sistemi Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. (Editör: S.
Özdemir, S., Bacanlı, H., Sözer, M.). s.:11-61. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
Urban, K.K., Jellen, H.G. (1996). Manual: Test for Creative Thinking-Drawing Production
(TCT-DP). Frankfurt: Harcourt Test Publishers Amsterdam; Harcourt Test Services.
Urban, K.K. (2004). Assessing Creativity: The Test for Creative Thinking-Drawing Production
(TCT-DP) The Concept, Application, Evaluation, and International Studies. Psychology Science,
46(3), 387–397.
Urban, K.K. (2005). Assessing Creativity: The Test for Creative Thinking-Drawing Production
(TCT-DP). International Education Journal, 6(2), 272-280.
Wegerif, R. (2007). Teaching Thinking: Metaphors and Taxonomies. Dialogic Education and
Technology, 7, 125-157.
Yavuzer H. (2006). Çocuk Eğitimi El Kitabı. Remzi Kitabevi, İstanbul.
Yazar, A. (2007). 1914-2006 Okul Öncesi Eğitim Programlarında Yaratıcılığın İncelenmesi.
Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yıldız, V., Özkal, N., Çetingöz, D. (2003). Okul Öncesi Eğitimi Alan ve Almayan 7-8 Yaş Grubu
Çocuklarda Yaratıcı Potansiyelin Değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 129-
137.
Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 201-209, 2010 www.keg.aku.edu.tr
209
Yıldız-Bıçakçı, M. (2009). Proje Yaklaşımına Dayalı Eğitimin Altı Yaş Çocuklarının Gelişim
Alanlarına Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi (Basılmamış). Ankara: Ankara Üniversitesi Fen
Bilimler Enstitüsü.
 

Forum istatistikleri

Konular
18,892
Mesajlar
30,368
Kullanıcılar
27,851
Son üye
Mfbos
×