- Katılım
- 16 Ara 2013
- Mesajlar
- 9
- Beğeniler
- 0
ÖFKELİ ve SALDIRGAN ÇOCUKLARA NASIL YAKLAŞILMALI?
Bütün duygularımız yaşadığımız olaylara bağlı olarak şekillenir. Güzel bir haber aldığımızda mutlu oluruz. Sevdiğimiz birine zarar geldiğinde üzülürüz ve kaygılanırız. Ama asıl önemli olan hissettirdiklerinden çok bu duyguları nasıl yaşadığımız ve karşımızdakilere nasıl yansıttığımızdır. Bir bebek hoşuna gitmeyen bir durum olduğunda ağlayarak tepki verir. 2-3 yaşındaki bir çocuk ise hoşlanmadığı durum karşısında öfkelenerek veya vurarak tepki verebilir. Bu nedenle ne kadar erken yaşta iyi bir eğitim verip çocuğu yetiştirirsek o kadar olumlu sonuçlar almış oluruz. Biz ebeveynler olarak çocuğun hangi davranışı neden yaptığını anlamaya çalışırsak çocuğa o kadar yardım edebiliriz. Aynı zamanda da çocuğun olaylar karşısındaki olumsuz tepkilerini en aza indirgemiş oluruz. 2-3 yaşlarındaki bir çocuğun hoşlanmadığı durum karşısında öfkelenerek veya vurarak tepki verebileceğinden bahsetmiştim. Neden çocuk öfkeli veya saldırgan bir biçimde tepki verir? Bunu iyi düşünmek gerekir. Acaba anne-babaya veya kardeşe bir tepki olarak mı öfkelenir? Ya da eğer okuldaysa öğretmenine veya arkadaşlarına mı tepki olarak öfkelenir? Dikkat edilecek ilk nokta çocuğun içinde bulunduğu aile ortamın nasıl olduğudur. Anne-baba olaylar karşısında öfkelenerek çocuğa olumsuz model oluyorsa böyle bir aile ortamında çocuğunda aynı şekilde davranması kaçınılmazdır. Böyle bir durumda anne ve babanın davranışlarının ele alınması gerekir. Bunların yanı sıra çocuğun son zamanlarda yaşadığı yakın birinin ölümü, kardeşinin doğması, taşınması, okul problemleri vs. gibi bir takım olaylar agresif davranışları arttırabilir. Saldırgan ve agresif tepkiler aile içinde zaman zaman kabul edilse de okul yaşantısıyla beraber sorunlar oluşturmaya başlar. Öncelikle sınıfta etiketlenen çocuk zamanla okulda da kötü bir ün sahibi olur. Arkadaşları tarafından dışlanan, öğretmenleri tarafından yaka silkinen çocuk da bir süre sonra bu durumla başa çıkmak için değişik davranışlar geliştirir; genellikle ya okula ilgisini kaybedip buradan soğur ya da okulun kabadayısı haline gelir. Bu noktadan sonra değişim daha zor olacağından baştan bazı önlemler almak gereklidir.
ÇOCUKLARDA ÖFKE VE SALDIRGANLIĞI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Anne ve babalar, öfke kontrolünde sorun yaşayan çocuklarını yetiştirirken bazı noktalara dikkat etmelidir. İlk olarak, öfke kontrolü zayıf olan çocuklarla yaşarken etkili disiplin yöntemlerini uygulamak gerekir. Bu çocukların, yaşamındaki kurallar anne ve baba tarafından ortak bir şekilde, net olarak koyulmalı ve tutarlı bir şekilde takip edilmelidir. Onun bir birey olduğunu hissettirirken yaşamı konusunda sınırları olacağını hissetmelidir. Disiplini ev içinde sağlamaya çalışırken onlara aynı kuralları defalarca hatırlatmak veya bağırmak yerine etkili iletişim yolları kurmak gerekir. Özellikle bu tip çocuklarda yerine getirmesi gereken herhangi bir sorumluluğu veya uyması gereken bir kuralı bozuk bir plak gibi söylemek, yalvaran veya kızgın bir ses tonu ile konuşmak değil, sakin, kısa cümlelerle göz kontağı kurularak anlatılmalıdır. Bu yöntemler temel alınarak uygulansa da bazı çocuklara aşağıda okuyacağınız gibi daha farklı yollar uygulamak gereklidir. Öfkesini kontrol etmekte zorlanan çocuğunuzla duygular hakkında etraflıca konuşun. İnsanların hangi duyguları hissettiğini, hangi olaylara nasıl tepkiler verdiklerini çevreden örneklerle paylaşın. Bu sohbet esnasında kızgınlık duygusunun hangi öfkeli davranışlara sebep olduğunu ve bunun insanların hayatında nasıl olumsuz durumlara yol açtığını ayrıntılarıyla konuşun. İletişim becerileri zayıf olan çocuklar, kendilerini ifade ederken zorlandıklarında agresifleşirler. Bu sebeple ona kendini ifade etmesi için değişik ortam ve durumlar yaratın. Olaylar hakkında konuşurken küçük yaşlardan itibaren etkili konuşma yollarını öğretin. Örneğin, ben____ hissediyorum, çünkü sen_____ yaptın ve şimdi senden_____ yapmanı istiyorum gibi. İletişim becerilerinin yanı sıra karşılaştığı problemleri çözme becerisi zayıf olan çocuklar herhangi bir sorunla karşılaştığına paniğe kapılıp öfkeli davranışlar sergilerler. Bunun için; başınızdan geçen ufak problemlerden onun yaş dönemine uygun olanlarını anlatıp beraber çözüm yolları oluşturabilirsiniz. Ayrıca, bir oyunmuş gibi hayali durumlar yaratıp (örnek:iki kişide elma yemek istiyor ama bir elma var ne yapabilirler?) sonrasında beraberce çözümler oluşturabilirsiniz. Öfkeli veya saldırgan bir davranışını ödüllendirmemeye özen göstermelisiniz. Örneğin alışveriş merkezinde istediği alınmadı diye ağlayıp çevreye vuran bir çocuğun durması için sonunda istediğinin yapılması onun bu yolu öğrenmesine sebep olacaktır. Sorunlarla ilgili başa çıkmak için ona analitik düşünmesini öğretmelisiniz. Karşısına çıkan problemle ilgili karşısındakine vurmak, dinlememek, bahaneler üretmek yerine önce var olan sorunu tanımlamalı, karşısındakine değil soruna odaklanmalı ve yapacağı davranışların sorumluluğunu almasını öğrenmelidir. İletişime geçtiği insanın, sözsüz hareketlerinden ne hissettiğini okumayı başarabilirse onları daha iyi anlayacaktır. Bu tip çalışmaları evde yaparken televizyonun sesini kısıp şimdi ne hissediyor oyunu oynamak veya gazetelerdeki büyük resimlerdeki yüz ifadelerinden ne oldu da ne hissediyor oynamak etkili olacaktır. Grup halinde oynanabilecek oyunlar veya yapılacak sporlara katılmasını desteklemek gereklidir. Kazanmak veya kaybetmek grubun tamamına mal olacağından buradaki davranışları sorunları çözmeye yönelik olacaktır.
Bütün duygularımız yaşadığımız olaylara bağlı olarak şekillenir. Güzel bir haber aldığımızda mutlu oluruz. Sevdiğimiz birine zarar geldiğinde üzülürüz ve kaygılanırız. Ama asıl önemli olan hissettirdiklerinden çok bu duyguları nasıl yaşadığımız ve karşımızdakilere nasıl yansıttığımızdır. Bir bebek hoşuna gitmeyen bir durum olduğunda ağlayarak tepki verir. 2-3 yaşındaki bir çocuk ise hoşlanmadığı durum karşısında öfkelenerek veya vurarak tepki verebilir. Bu nedenle ne kadar erken yaşta iyi bir eğitim verip çocuğu yetiştirirsek o kadar olumlu sonuçlar almış oluruz. Biz ebeveynler olarak çocuğun hangi davranışı neden yaptığını anlamaya çalışırsak çocuğa o kadar yardım edebiliriz. Aynı zamanda da çocuğun olaylar karşısındaki olumsuz tepkilerini en aza indirgemiş oluruz. 2-3 yaşlarındaki bir çocuğun hoşlanmadığı durum karşısında öfkelenerek veya vurarak tepki verebileceğinden bahsetmiştim. Neden çocuk öfkeli veya saldırgan bir biçimde tepki verir? Bunu iyi düşünmek gerekir. Acaba anne-babaya veya kardeşe bir tepki olarak mı öfkelenir? Ya da eğer okuldaysa öğretmenine veya arkadaşlarına mı tepki olarak öfkelenir? Dikkat edilecek ilk nokta çocuğun içinde bulunduğu aile ortamın nasıl olduğudur. Anne-baba olaylar karşısında öfkelenerek çocuğa olumsuz model oluyorsa böyle bir aile ortamında çocuğunda aynı şekilde davranması kaçınılmazdır. Böyle bir durumda anne ve babanın davranışlarının ele alınması gerekir. Bunların yanı sıra çocuğun son zamanlarda yaşadığı yakın birinin ölümü, kardeşinin doğması, taşınması, okul problemleri vs. gibi bir takım olaylar agresif davranışları arttırabilir. Saldırgan ve agresif tepkiler aile içinde zaman zaman kabul edilse de okul yaşantısıyla beraber sorunlar oluşturmaya başlar. Öncelikle sınıfta etiketlenen çocuk zamanla okulda da kötü bir ün sahibi olur. Arkadaşları tarafından dışlanan, öğretmenleri tarafından yaka silkinen çocuk da bir süre sonra bu durumla başa çıkmak için değişik davranışlar geliştirir; genellikle ya okula ilgisini kaybedip buradan soğur ya da okulun kabadayısı haline gelir. Bu noktadan sonra değişim daha zor olacağından baştan bazı önlemler almak gereklidir.
ÇOCUKLARDA ÖFKE VE SALDIRGANLIĞI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Anne ve babalar, öfke kontrolünde sorun yaşayan çocuklarını yetiştirirken bazı noktalara dikkat etmelidir. İlk olarak, öfke kontrolü zayıf olan çocuklarla yaşarken etkili disiplin yöntemlerini uygulamak gerekir. Bu çocukların, yaşamındaki kurallar anne ve baba tarafından ortak bir şekilde, net olarak koyulmalı ve tutarlı bir şekilde takip edilmelidir. Onun bir birey olduğunu hissettirirken yaşamı konusunda sınırları olacağını hissetmelidir. Disiplini ev içinde sağlamaya çalışırken onlara aynı kuralları defalarca hatırlatmak veya bağırmak yerine etkili iletişim yolları kurmak gerekir. Özellikle bu tip çocuklarda yerine getirmesi gereken herhangi bir sorumluluğu veya uyması gereken bir kuralı bozuk bir plak gibi söylemek, yalvaran veya kızgın bir ses tonu ile konuşmak değil, sakin, kısa cümlelerle göz kontağı kurularak anlatılmalıdır. Bu yöntemler temel alınarak uygulansa da bazı çocuklara aşağıda okuyacağınız gibi daha farklı yollar uygulamak gereklidir. Öfkesini kontrol etmekte zorlanan çocuğunuzla duygular hakkında etraflıca konuşun. İnsanların hangi duyguları hissettiğini, hangi olaylara nasıl tepkiler verdiklerini çevreden örneklerle paylaşın. Bu sohbet esnasında kızgınlık duygusunun hangi öfkeli davranışlara sebep olduğunu ve bunun insanların hayatında nasıl olumsuz durumlara yol açtığını ayrıntılarıyla konuşun. İletişim becerileri zayıf olan çocuklar, kendilerini ifade ederken zorlandıklarında agresifleşirler. Bu sebeple ona kendini ifade etmesi için değişik ortam ve durumlar yaratın. Olaylar hakkında konuşurken küçük yaşlardan itibaren etkili konuşma yollarını öğretin. Örneğin, ben____ hissediyorum, çünkü sen_____ yaptın ve şimdi senden_____ yapmanı istiyorum gibi. İletişim becerilerinin yanı sıra karşılaştığı problemleri çözme becerisi zayıf olan çocuklar herhangi bir sorunla karşılaştığına paniğe kapılıp öfkeli davranışlar sergilerler. Bunun için; başınızdan geçen ufak problemlerden onun yaş dönemine uygun olanlarını anlatıp beraber çözüm yolları oluşturabilirsiniz. Ayrıca, bir oyunmuş gibi hayali durumlar yaratıp (örnek:iki kişide elma yemek istiyor ama bir elma var ne yapabilirler?) sonrasında beraberce çözümler oluşturabilirsiniz. Öfkeli veya saldırgan bir davranışını ödüllendirmemeye özen göstermelisiniz. Örneğin alışveriş merkezinde istediği alınmadı diye ağlayıp çevreye vuran bir çocuğun durması için sonunda istediğinin yapılması onun bu yolu öğrenmesine sebep olacaktır. Sorunlarla ilgili başa çıkmak için ona analitik düşünmesini öğretmelisiniz. Karşısına çıkan problemle ilgili karşısındakine vurmak, dinlememek, bahaneler üretmek yerine önce var olan sorunu tanımlamalı, karşısındakine değil soruna odaklanmalı ve yapacağı davranışların sorumluluğunu almasını öğrenmelidir. İletişime geçtiği insanın, sözsüz hareketlerinden ne hissettiğini okumayı başarabilirse onları daha iyi anlayacaktır. Bu tip çalışmaları evde yaparken televizyonun sesini kısıp şimdi ne hissediyor oyunu oynamak veya gazetelerdeki büyük resimlerdeki yüz ifadelerinden ne oldu da ne hissediyor oynamak etkili olacaktır. Grup halinde oynanabilecek oyunlar veya yapılacak sporlara katılmasını desteklemek gereklidir. Kazanmak veya kaybetmek grubun tamamına mal olacağından buradaki davranışları sorunları çözmeye yönelik olacaktır.