Neler yeni

Türkçe Dil Etkinliklerinde Hikaye Anlatma Çeşitleri

Katılım
13 Eki 2011
Mesajlar
994
Beğeniler
3
#1
Hikâye Anlatma
Hikâye, gerçek ya da gerçeğe yakın konuları ele alan, bir ya da birkaç kahramanı olan,
yaşamın içinden çıkan olaylarla ilgili bir edebiyat türüdür.
Parmak oyunu, bilmece, tekerleme, sohbet, şiir etkinlikleri ile çocuklar hikâye
dinlemeye hazırlanırlar. Öğretmen çocuklara her gün bir öykü anlatır. Çocuklar istediğinde
öykü sayısı artırılabilir. Çocuklara anlatılacak öykülerin konusu, anlatım tekniği, anlatım
sırasında kullanılan jest ve mimikler, öykü anlatımının şekli öğretmen tarafından çocukların
gelişim seviyelerine ve yaşlarına uygun şekilde belirlenir.
Öykünün konusu, çocukların günlük hayatta karşılaştıkları olaylardan gerçek veya
gerçeğe uygun bir şekilde yazılmalıdır. Ayrıca masal, hikâye, gezi yazıları, anılar, destanlar,
fabllar, efsaneler, romanlar, biyografiler vb. çeşitli edebi eserlerden çocuklar için yeniden
düzenlenmiş olanlar tercih edilir.
Hikâye saati
Öykünün giriş, gelişme, sonuç bölümü bulunur. Gelişme bölümünde yer alan olayların
hareketliliği çocukların yaş ve gelişim seviyelerine, ilgi alanlarına, dikkat sürelerine ve
ihtiyaçlarına göre düzenlenir. Hikâyelerde eğlence unsurunun bulunması çocukların hikâye
dinlemekten daha fazla zevk almasını sağlayacağından çocukların kitaplara ve okumaya
ilgilerini artırır. Öğretmen, öyküyü anlatmadan önce ön hazırlık yapmalıdır. Öyküyü önce
kendisi birkaç kez okumalı, çocuklar için uygun olup olmadığına karar vermelidir. Eğer
çocuklar için yeterince uygun değilse olaylarda çok abartı veya olağanüstü ve olumsuz
öğeler varsa çıkarılır, gerekli düzeltmeler yapılır, anlatım gerçeğe yaklaştırılır. Hikâyelerde
farklı özelliklerde karakterlerin bulunması çocuklara yeni görüş açıları kazandırır.
Hikâyelerin yaşamın içinden konuları ele alması, çocuğun içinde yaşadığı toplumun kültürel
özelliklerini daha iyi tanımasına yardımcı olur.
Öykü yeterince işlenmemiş ise çeşitli olaylar ekleyerek genişletilir. Eğer çok uzun ise
gerekli kısaltmalar yapılarak çocuklara uygun hale getirilir. Öyküde bilinmeyen kelimeler
varsa bunun yerine çocukların bildiği kelimeler kullanılır. Bu çalışmadan sonra öyküdeki
karakterler ve onların davranışları incelenir. Hikâye anlatırken resimleri gösterilerek hikâye
kesilmez, hikâye ile ilgili sorular sorarak bölünmez. Hikâye anlatımı bittikten sonra sorular
sorulabilir.
Öğretmen öyküyü inceledikten sonra birkaç kez anlatma denemesini yaparak nerede
vurgu yapacağını, nerede sakin bir ifade kullanacağını yani ses tonunu nasıl kullanacağını
belirler. Ayrıca jest ve mimiklerini nerede ve nasıl kullanacağına da karar verir. Öykünün
anlatım süresi tespit edilir (bu süre çocukların dikkat sürelerini geçmemelidir). Hikâyenin
hangi teknikle anlatılacağına karar vermelidir.
Öğrenciye Etkinlik 1:
Çocuk öykülerinin özelliklerine dikkat ederek 4-6 yaş grubu için bir öykü yazın ve
arkadaşlarınızla paylaşın. Grup olarak öykü değerlendirme kriterleri oluşturun ve tahtaya
yazın. Arkadaşlarınızın öykülerini bu kriterler çerçevesinde değerlendirin.
Hikâye;
 Düz anlatma,
 Kitaptan anlatma,
 Pazen tahta ile anlatma,
 Şimşek kart ile anlatma,
 Kuklalar ile anlatma,
 Hikâye kartları ile anlatma,
 Televizyon şeridi ile anlatma,
 Projeksiyon ile anlatma,
 Slâyt, tepegöz, TV, CD ile anlatma gibi yöntemlerden biri ile anlatılabilir.
Hikâye anlatılırken çocuklar yarım ay şeklinde otururlar. İsterlerse sandalyelere ya da
minderlere oturarak rahat bir şekilde hikâyelerini dinlerler.
Araçsız Hikâye Anlatma (Düz Anlatma)
Öğretmen bu teknikte herhangi bir araç kullanmadan ses tonunu, jest ve mimiklerini
kullanarak hikâyeyi anlatır. Genellikle masal türü eserler bu şekilde anlatılır. Masalların
başındaki ve sonundaki tekerlemeler masalın içerisinde yer alan hareketli olaylar çocukların
çok hoşuna gider.
Anlatım sırasında görsel araç kullanılmadığı için çocukların dikkati kolaylıkla
dağılabilir. Bu anlatım tekniğinde öğretmen ses tonunu, duyguları yansıtacak şekilde
kullanabilmelidir. Ses tonundaki inişler çıkışlar çocukların hikâyeyi takip etmelerini sağlar.
Bu teknik genellikle dinlenme saatine geçişte kullanılır.
Hikâye Kitabı İle Anlatma
Hikâye anlatımında en çok kullanılan tekniklerdendir. Öğretmen için hazırlığı kolay
bir tekniktir. Okul öncesi çocuklar için hazırlanmış olan kitaplara resimli hikâye kitapları
denir. Resimli kitaplar çocukların yaşlarına göre farklılık gösterir. ABC kitapları da denen 1–2 yaş grubu için hazırlanmış kitaplarda genellikle tek bir figür bulunur. Ancak bu figür
oldukça büyüktür. Kitapta yer alan öykü ise çok basit cümlelerle anlatılır. 3–4 yaş
grubundaki çocukların kitaplarında çocukların çevrelerini tanıyabilecekleri, neden sonuç
ilişkileri, problem çözme becerilerinin gelişimini destekleyecek, dil gelişimlerine katkıda
bulunacak hikâyeler kullanılmalı. Hikâye kitabındaki yazılar az olmalı resimler fazla
olmalıdır. Resimler sayfanın 2/3 ünde, yazılar 1/3 ünde olmalı veya bir sayfada resim diğer
sayfada yazı olmalıdır.
Resimler çocukların rahat görebileceği büyüklükte olmalı, gereksiz ayrıntılar
bulunmamalı ve renklendirilmiş olmalıdır. Resimlerdeki figürler hikâyedeki karakterleri iyi
temsil etmelidir. Bu yaşta çocuklar genellikle kelime tekrarlarından ve şiirsel anlatımdan çok
hoşlanırlar. Bu da onların anlatılan hikâyedeki dili kolaylıkla anlamalarını ve kullanmalarını
sağlar. Böylece çocukların zihinsel gelişim aşamaları, görsel algılama, işitsel algılama ve
psiko-motor becerileri doğrultusunda ilgi, istek ve yetenekleri göz önüne alınarak seçilen
kitaplar çocuklar için oldukça zengin uyarıcı olma özelliği taşımaktadır.
Hikâye kitabı seçilirken öykünün çocukların gelişim seviyesine uygun olmasına özen
gösterilmelidir. Ancak çocuklar için uygun klasik değeri olan masal, hikâye, roman, gezi ve
inceleme yazısı, portre, fabl, destan, efsane vb, türlerden de seçilebilir.
Hikâye kısa ve ilgi çekici bir şekilde işlenmelidir. Hikâye eğlendirici ve aynı zamanda
düşündürücü bir şekilde yazılmalıdır. Kitabın konusu iyi planlanmış olmalıdır. Konu ana
olayın etrafında gelişmelidir. Anlatılan olayda merak uyandıran sürprizler bulunmalıdır.
Çocuklar öykü anlatılırken daha sonra neler olacağını merak etmelidir. Kitabın dili doğru,
güzel ve sanatsal değer taşımalıdır.
Kahramanlar genellikle iyi karakter özelliklerine sahip olma1ıdır. Hayvanlar, bitkiler,
doğada yer alan nesneler ve insanlar olabilir. Kahramanlar genellikle hareketli, dinamik,
doğru düşünen, çocuklara olumlu duygu, düşünce ve davranış kazandırma özellikleri
bulunacak şekilde olmalıdır. Çocuklar kahramanları kolayca tanıyabilmeli, olumsuz
özelliklere sahip kahramanlar her zaman kaybeden taraf olmalıdır.
Hikâye Kartı İle Anlatma
Öğretmen hikâye kartlarını yıllık çalışmasını planlarken hazırlar. Çünkü bu teknikle
hikâye anlatımı çocukların çok ilgisini çeker. Hikâye kartlarındaki resimler çocukların
görebileceği büyüklükte olmalıdır. Kartların anlatım anında sağa sola eğilip bükülmemesi
için kartonlarla sertleştirilmesi gerekir. Kartlara çizilen resimler boyalarla renklendirilmeli,
resimlerin hikâyede geçen olayı ve karakterleri iyi bir şekilde yansıtmasına dikkat
edilmelidir. Eski ve kullanılmayan gazete, dergi ve broşürlerden kesilen resimler bir araya
getirilerek hikâye kartı hazırlanabilir.
Çocuklar, kartları görebilecekleri şekilde oturtulmalı, kartlar sırasıyla çocukların göz
hizalarına uygun şekilde gösterilerek hikâye anlatılmalıdır. Her kart için, çocuğun yeterince
görebileceği kadar bir süre ayrılmalıdır. Öğretmen anlatacağı hikâyeyi çok iyi bilmelidir.
Öğretmen hikâyeyi anlattıktan sonra kartları çocuklara vererek onların kendi öykülerini
yaratmalarına fırsat vermelidir.
Öğretmen hikâye kartlarının arkasına numara vererek, kartları numara sırasına göre
sıralamalı. Hikâye metni kartların arkasına ya da bir dosya kâğıdına yazılıp kartlarla birlikte
zarflara konularak saklanması uygun olur.
Pazen Tahta Kartı ve Figürlerle Anlatma
Pazen tahta ile hikâye anlatımı çocukların ilgisini çeken bir tekniktir. 1x1.5metre
ölçülerinde pazen ile kaplı pano kullanılır. Pazen tahtanın düz renkte olması ve yıpranmamış
olması önemlidir. Çünkü yıpranmış kumaşın üzerine kartların ve figürlerin tutturulması zor
olmaktadır.
Pazen tahta kartları ve figürlerde de, hikâye kartlarındaki özellikler olmalıdır. Kartlar
ve figürler kahramanların özelliklerini iyi temsil etmelidir. Hikâyedeki resimler orantılı
olmalıdır. Öğretmen hikâye kartları ve figürlerini sırasına göre pazen tahtaya yerleştirerek
hikâyeyi anlatmalıdır. Her hikâye kartı ve figür gösterildikten sonra pazen tahtanın cebine
konularak kaldırılır ve yerine yenisi yerleştirilir.
Serbest zaman etkinliğinde çocukların kendi yaptıkları figürlerden oluşan pazen tahta
kartları da hazırlanabilir. Bunlarla daha sonra öykü oluşturup çocukların anlatması sağlanır.
Pazen tahta yerine piyasada hazır olarak satılan mıknatıslı panolara yapıştırarak da hikâye
anlatmak mümkün olmaktadır.
Şimşek Kart İle Anlatma
Hikâyeyi ifade eden resimler çocukların görebileceği büyüklükte olmalıdır. Hikâye
anlatırken konu ile ilgili resimler sırası geldikçe şimşek karta geçirilerek çocuklara gösterilir.
Hikâye resimleri boyalarla renklendirilmeli, resimlerin hikâyede geçen olayı ve karakterleri
iyi bir şekilde yansıtmalıdır.
Hikâye anlatılırken, çocukların oturma biçimine, kartları tutuşuna, konunun akışına
göre ses ayarlamasına, kartların sırası geldikçe şimşek karta takılıp gösterilmesine dikkat
edilmelidir.
Kuklalar İle Anlatma
Kukla ile hikâye anlatımı çocukların çok hoşlandığı bir tekniktir. Çocuklar kuklalarla
oynamaktan ve kuklaları izlemekten zevk alırlar. Kuklalarla oynamak çocukların
yaratıcılıklarını geliştirir. Kuklalar; kâğıt, hamur, kumaş, ahşap, kaşık, kullanılmayan
oyuncak bebekler, pet şişe vb. malzemelerden yapılabildiği gibi piyasada hazır olarak da
satılmaktadır. Kuklalar üç boyutlu olması nedeniyle, çocuklar onları canlı gibi
algılayabilirler. Bazen kuklaları serbest zamanda kendileri de hazırlayabilirler.
Kukla Çeşitleri:
 Kaşık kukla
 Yüzük kuklası
 Parmak
 El kuklası,
 Avuç kuklası,
 Gölge kukla,
 Çomak kukla,
 İpli kukla vb.
El kuklası
Kuklalarla hikâye anlatırken bir kukla sahnesi hazırlamalı veya sınıfta bulunan
eşyalarla kukla sahnesi düzenlenmelidir. Kukla oynatırken müzik kullanılabilir. Kuklalarla
anlatılacak hikâye seçimi önemlidir. Korkunç hikâyelerden eğitimsel değeri olmayan
konulardan kesinlikle kaçınılır. Kukla konuşurken daima yüzü izleyiciye dönük olmalıdır.
Karakter sayısı fazla hikâyeler kullanılmamalıdır (seslendirmek ve oynatmak zorlaşır).
Konuşan kukla hareket ettirilmelidir. Öğretmen kuklanın karakterine uygun ses tonunu
kullanmaya çalışmalıdır.
CD, Slayt veTepegöz İle Anlatma
Slayt ve tepegöz ile hikâye anlatımında ortam karartılarak loş bir ortam hazırlanır.
Çocuklar rahat izleyebilecekleri şekilde oturtulur. Öğretmen hikâyeyi çok iyi bilmeli ve daha
önceden kullanacağı slayt, tepegöz ya da CD’yi izlemelidir.
Slaytta hikâyenin resimleri, slayt çerçevesi büyüklüğünde aydınger kâğıdına çizilir.
Ancak çok küçük bir alana çizim yapmak gerektiği için ince uçlu özel bir kalemle ve çok
dikkatli resimleme gerektirir. Detaylı çizimi olmayan resimler fotokopi ile slayt çerçevesine
uygun boyutta küçültülerek kullanılabilir. Slayt gösteriminde perde ya da boş bir duvar
kullanılabilir. Slaytları sırasına göre göstererek öğretmen hikâyeyi anlatır.
Tepegöz ile hikâye anlatmak çocukların çok hoşuna gitmektedir. Hikâyeler asetatlı
kâğıda çizilir veya renkli fotokopi ile asetata geçirilir. Sırasıyla duvara veya perdeye
yansıtılarak hikâye öğretmen tarafından anlatılır. Piyasada hazır olarak tepegöz ve slayt
hikâyeleri satılmaktadır.
CD ile hikâye anlatmak ya da film izlemek çocukların çok hoşuna gitmektedir.
Öğretmen için kullanımı kolay bir tekniktir. CD’de seslendirme, efektler vb. olduğundan CD
oynatıcı ve televizyon bulunduğu ortamlarda her zaman kullanılabilir. Eğitimci, çocukları
eğitici hikâyeler seçmeye özen göstermelidir. Eğitimci, hikâyenin çok uzun veya çok kısa
olup olmadığından, hikâyenin içinde argo sözcükler olup olmadığından çocukların yaş ve
gelişim özelliklerine uygun olup olmadığından emin olmalıdır. Çocuklar için piyasada çok
çeşitli hikaye, belgesel CD’leri bulunmaktadır. CD’lerin eğitimsel değeri araştırılmadan
çocuklara izlettirmek yanlıştır. Eğitimcinin bu nedenle Çocuklara izlettireceği belgeyi önce
kendinin izlemesi gerekir.
Televizyon Şeridi İle Anlatma
Televizyon şeridi ile hikâye anlatmak için hikâyenin yer aldığı şerit ve şeridin
yerleştirilip gösterileceği televizyon kutusu hazırlanır. Aydınger kâğıdına veya beyaz bez
üzerine hikâyenin resimleri çizilip boyanarak televizyon şeridi hazırlanır. Televizyon
kutusunun üst ve alt kısmında şeridin sarılı olduğu yuvarlak çubuklar el ile çevrilerek ekrana
gelen bölümlerle ilgili öykü sırasıyla öğretmen tarafından anlatılır. Hikâye anlatımı bitince
televizyon kutusu kitap köşesine yerleştirilir ve çocukların kendi kendilerine hikâye anlatma
denemelerinde bulunmaları sağlanır.
alıntı
 

Aylin0

Yeni Üye
Katılım
5 Ocak 2014
Mesajlar
1
Beğeniler
0
#2
Çok güzel olmus teşekkürler .. Kuklalardan parmak , yüzük , el , comak , hikayeleri yazar misiniz
 
Katılım
16 Ocak 2014
Mesajlar
4
Beğeniler
0
#3
Dijital kitaplarla hikaye anlatmayı da sayabiliriz bunların arasında.

DREAMYBOOKS dijital kitaplarını duymuş muydunuz. 2-6 yaş çocuklar için çok güzel türkçe anlatımlı masal ve hikayeler var. %100 yerli üretim.
Göz gezdirmenizi tavsiye ederim.

DreamyBooks
 

Forum istatistikleri

Konular
18,892
Mesajlar
30,368
Kullanıcılar
27,851
Son üye
Mfbos
×