Yrd.Doç.Dr.Oğuzhan Zahmacıoğlu,çocukların yalan söylemesinin altında yatanları ve ailelerin çocuklara nasıl yaklaşması gerektiğini anlattı.Çocuklar genellikle başrolde olmak,ön planda yer almak için;bir de takdir görmemek,ödüllendirilmemek,sosyoekonomik seviyenin yarattığı utanç gibi nedenlerle yalan söylüyor.Anne ve baba,çocuğun yalan söylediğini fark edip,yalanıyla yüzleştirdiğinde ise büyük utanç duyuyorlar.
Ancak 0-6 yaş döneminde soyutlama yeteneği, gerçeklik hissi oturmadığı, zihinsel gelişimi tamamlanamadığı için çocuklar başından geçenleri abartarak, süsleyerek, araya gerçek dışı öğeler katarak aktarabilir. 0-6 yaş grubunda aktardıkları her şeyi 'yalan' olarak nitelendirmemek gerekir. 'Neden yalan söyledin?' diye fevri bir tavırla çocuğun üzerine gidip korkutmak doğru olmaz. Bunun yerine çocuğun neden yalan söylediğini anlamaya çalışmak daha sağlıklıdır.
Bir anaokulu çocuğu, anne ve babasına gelip öğretmeninin kulağını çektiğini, kendisine bağırdığını söyleyebilir. Ama iyice araştırıldığında, aslında böyle bir olayın yaşanmadığı anlaşılır. Fakat çocuklar, bu tür davranışları planlayarak yapmazlar. Ortada sadece, saptırılmış ya da abartılmış bir hikaye anlatımı söz konusudur. Çocuk bunu dikkat çekmek amacıyla yapabilir. Ayrıca, aile içinde ödüllendirilmeyen, takdir ve onay görmeyen çocuklar sık sık yalana başvurabilir. Eleştirilme ve mimlenme pahasına başrol kapmak, sivrilmek için böyle bir yol seçebilir. Yalan söyleyerek edindiği konum, çocukların var oluş biçimi haline gelebilir.
Anne-babaların, çocuklarının yanında konuşmalarına ve davranışlarına dikkat etmeleri gerekir. Çünkü çocuklar büyüklerinin iyi ya da kötü davranışlarını ayırt edemedikleri için yalan söylemeyi de örnek alıyorlar. Bir süre sonra çocukta bu davranış alışkanlık haline geliyor. Çocuk yalan söyleyerek edindiği ayrıcalıkları gördükçe de alışkanlık sürüp gidiyor. Anne-baba çocuğun yalanını yakaladığında çocuk şaşırıyor, utanıyor ve onaylanmama duygusuyla üzüntü duyuyor.
Okul çağındaki çocukların en sık başvurdukları yalanlar arasında ise okul başarısı konusunda söylenenler yer alıyor... Çocuklar aldıkları kötü notları saklıyor. Bazı çocuklar sosyoekonomik durumlarının olumsuzluğundan utandıkları için örneğin; villada oturduklarını, babasının pilot olduğunu söyleyebiliyor. Okula gitmek istemiyorsa, karnının ya da başının ağrıdığını söyleyebiliyor.
AİLELERE ÖNERİLER
# Çocuğun yalan söylediğini tespit ederseniz, onu bu durumla hemen yüzleştirip yorum yapmayın.
# Çocuğunuza yalan söylediği için kızıp fevri davranmayın.
# Neden yalan söylediğini anlamaya çalışın.
# Geçmişi düşünerek yalanın sebeplerini ortaya çıkarmaya uğraşın.
# Çocuğu takdir edin, ödüllendirin, kendisini sevmesini sağlayın.
# Yalana başvurmasına gerek kalmadan da sevileceğini gösterin.
# Zihinsel travma yaratacak cezalar vermeyin.
# Yaramazlık yapan ve yalan söyleyen çocukların amacı anne-babayı kızdırmak ve çileden çıkarmak değildir. Ancak, yaramazlıklarına rağmen, yeterli ilgiyi elde edemezler ve sevildiklerinden emin olamazlarsa saldırgan bir kişilik geliştirmeye başlarlar.
# Hiperaktif çocuklar, başarısızlıklarını örtmek ve güven kazanmak için yalan söyleyebilir.
alıntı
Ancak 0-6 yaş döneminde soyutlama yeteneği, gerçeklik hissi oturmadığı, zihinsel gelişimi tamamlanamadığı için çocuklar başından geçenleri abartarak, süsleyerek, araya gerçek dışı öğeler katarak aktarabilir. 0-6 yaş grubunda aktardıkları her şeyi 'yalan' olarak nitelendirmemek gerekir. 'Neden yalan söyledin?' diye fevri bir tavırla çocuğun üzerine gidip korkutmak doğru olmaz. Bunun yerine çocuğun neden yalan söylediğini anlamaya çalışmak daha sağlıklıdır.
Bir anaokulu çocuğu, anne ve babasına gelip öğretmeninin kulağını çektiğini, kendisine bağırdığını söyleyebilir. Ama iyice araştırıldığında, aslında böyle bir olayın yaşanmadığı anlaşılır. Fakat çocuklar, bu tür davranışları planlayarak yapmazlar. Ortada sadece, saptırılmış ya da abartılmış bir hikaye anlatımı söz konusudur. Çocuk bunu dikkat çekmek amacıyla yapabilir. Ayrıca, aile içinde ödüllendirilmeyen, takdir ve onay görmeyen çocuklar sık sık yalana başvurabilir. Eleştirilme ve mimlenme pahasına başrol kapmak, sivrilmek için böyle bir yol seçebilir. Yalan söyleyerek edindiği konum, çocukların var oluş biçimi haline gelebilir.
Anne-babaların, çocuklarının yanında konuşmalarına ve davranışlarına dikkat etmeleri gerekir. Çünkü çocuklar büyüklerinin iyi ya da kötü davranışlarını ayırt edemedikleri için yalan söylemeyi de örnek alıyorlar. Bir süre sonra çocukta bu davranış alışkanlık haline geliyor. Çocuk yalan söyleyerek edindiği ayrıcalıkları gördükçe de alışkanlık sürüp gidiyor. Anne-baba çocuğun yalanını yakaladığında çocuk şaşırıyor, utanıyor ve onaylanmama duygusuyla üzüntü duyuyor.
Okul çağındaki çocukların en sık başvurdukları yalanlar arasında ise okul başarısı konusunda söylenenler yer alıyor... Çocuklar aldıkları kötü notları saklıyor. Bazı çocuklar sosyoekonomik durumlarının olumsuzluğundan utandıkları için örneğin; villada oturduklarını, babasının pilot olduğunu söyleyebiliyor. Okula gitmek istemiyorsa, karnının ya da başının ağrıdığını söyleyebiliyor.
AİLELERE ÖNERİLER
# Çocuğun yalan söylediğini tespit ederseniz, onu bu durumla hemen yüzleştirip yorum yapmayın.
# Çocuğunuza yalan söylediği için kızıp fevri davranmayın.
# Neden yalan söylediğini anlamaya çalışın.
# Geçmişi düşünerek yalanın sebeplerini ortaya çıkarmaya uğraşın.
# Çocuğu takdir edin, ödüllendirin, kendisini sevmesini sağlayın.
# Yalana başvurmasına gerek kalmadan da sevileceğini gösterin.
# Zihinsel travma yaratacak cezalar vermeyin.
# Yaramazlık yapan ve yalan söyleyen çocukların amacı anne-babayı kızdırmak ve çileden çıkarmak değildir. Ancak, yaramazlıklarına rağmen, yeterli ilgiyi elde edemezler ve sevildiklerinden emin olamazlarsa saldırgan bir kişilik geliştirmeye başlarlar.
# Hiperaktif çocuklar, başarısızlıklarını örtmek ve güven kazanmak için yalan söyleyebilir.
alıntı
