1. BÜYÜK HARFLERİN KULLANIMI
· Cümleler, dizeler büyük harfle başlar.
Yarın sınavımız var.
Öğretmen bize: “Zil, az önce çaldı.” dedi.
· Rakam, işaret ve ekle başlayan cümlenin ilk harfi büyük olmaz.
2002’de üniversiteden mezun oldum.
1990 yılında büyük ödüle layık görüldü.
· İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar.
Bu filmi seyrederken aklıma bir soru takıldı: Tüm bu kostümler nerede hazırlanıyor?
Not: İki noktadan sonra cümle değil de örnekler sıralanıyorsa veya açıklama yapılıyorsa sözcük küçük harfle başlar.
Fiiler çatısına göre ikiye ayrılır: öznesine göre ve nesnesine göre fiiler.
Dilimizdeki sözcük türlerinden bazıları şunlardır: isim, sıfat, zamir, fiil…
· Noktalı virgülden sonra büyük harfle başlanmaz.
Sizi bugün erken bırakabilirim; ama yarın bunu benden istemeyeceksiniz.
· Hitaplar büyük harfle başlar.
Canım Anneciğim, Sevgili Nesrin, Sayın Bakanım
· Özel adlar, özel adlara bağlı unvan adları büyük harfle başlar.
Reşat Nuri Güntekin, Muallim Naci, Karabaş, Osman Çavuş, Selver Hemşire, Hayriye Teyze, İlhan Amca, Fahriye Abla
UYARI 1: Unvan sıfatları özel adla kullanılmadığı zaman küçük harfle başlar.
Büyüyünce doktor olacakmış.
Yarın okulumuza müfettiş gelecekmiş.
Dersteyken müdür bey geldi ve açıklama yaptı.
UYARI 2: Akrabalık ilişkilerinde unvan sıfatları küçük harfle başlar.
Yarın Ayşe teyzeme gideceğiz. Onur, Kemal amcasını çok severdi.
· Kurum, kuruluş, gazete, dergi, kitap adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Türk Edebiyatı, Zaman, Sinekli Bakkal
· Millet, ırk, dil, din, mezhep, boy, kavim adları büyük harfle başlar.
Türkler, Fransız, İngilizce, İslamiyet, Katolik,
· Kıta, ülke, şehir, ilçe, semt, mahalle, cadde, sokak, dağ, deniz, göl, ırmak, ova adları büyük harfle başlar.
Avrupa, Türkiye, İstanbul, Fatih, Bulgurlu, Karadeniz Mahallesi, Erguvan Sokak, Ağrı Dağı, Karadeniz, Van Gölü, Yeşilırmak, Konya Ovası
· Yön adları özel adın önünde kullanılırsa büyük harfle, devamında kullanılırsa küçük harfle başlar.
Arkadaşım Kuzey Afrika’ya gitti.
Her yıl Afrika’nın kuzeyinde şenlik düzenlenir.
Bizim memleket Doğu Karadeniz’dedir.
Fındık Karadeniz’in doğusunda daha fazla yetişir.
Sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu’da artacakmış.
Kuşlar Anadolu’nun güneydoğusuna göç etti.
UYARI 1: Yön adları; belli devletleri, ulusları, kültürleri karşıladığında büyük harfle başlar.
Bu yazınsal türler bize Batı’dan gelmiştir.
Birçok yazarımız Doğu felsefesinden etkilenmiştir.
· Ay, dünya, güneş sözcükleri astronomi terimi olarak kullanıldığında büyük harfle başlar.
Güneş sisteminde Ay, Dünya’nın etrafında döner.
UYARI 1: Bu sözcükler astronomi terimi olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar.
Evimiz güneş görmüyor.
Bu olaydan sonra dünyası karardı.
· Yapı, yapıt adları büyük harfle başlar.
Galata Kulesi, Ankara Kalesi, Yıldız Sarayı, Boğaz Köprüsü, Manyas Kuş Cenneti
· Soru işareti (?), ünlem işareti (!), noktadan (.), sonra büyük harfle başlanır.
Hayret! Yine gelmeyecek mi? Mutlaka gelmeli. Gelmeyecekse çok üzülürüz.