- Katılım
- 13 Eki 2011
- Mesajlar
- 994
- Beğeniler
- 3
Gözlem, bir kimsenin diğer bir kimse hakkında duyu organları ile bilgi edinmesi veya
çocukların farklı ortamlarda, farklı davranışları ile ilgili bilgi toplama tekniği olarak
tanımlayabiliriz.
Gözlem,”Bir çocuk ya da grubu yer, olay, nesne, durum ve şartlarına göre bilgi
toplamak için maksatlı, belirli bir amaca yönelik yapılan gözetleme ve duyma işidir.”
Kısaca gözlem, bilgi toplama tekniklerinden biridir diyebiliriz
Gözlem birkaç şekilde yapılabilir.
Gelişi güzel Gözlem:Herhangi bir plan yoktur.Amaç belirlenmediği için doğal
ortamda rasgele elde edilir. Örneğin;Öğrenciye rehberlik ederken çocukları
rasgele gözleme.
Sistemli Gözlem:Neyin nerede,ne zaman gözleneceğinin önceden tespit
edilerek,amacının belirlendiği,belli kurallara uyularak yapılan gözlemdir.(
Planlama). İzleme sonuçları bir form üzerine kaydedilir. ( Gözlem ve kayıt)
Sonuçlar daha sonra bir form üzerine kaydedilir. ( Yorumlama).Geçerliliği ve
güvenirliği vardır. Ancak, gözlemlenen kişi, bu durumdan haberdar
olmamalıdır.
Örneğin;Çocuğu sınıf ortamında oyun oynarken, yemek yerken gözlemek.
Özel durumlarda Gözlem:. Belli durumlarda çocukların nasıl bir tepki
gösterdiğine bakılarak kişilik özellikleri hakkında bilgi toplamadır. Örneğin;
çocuğun bazı engellemeler karşısındaki tepkisini anlamak için gerçek yaşam
koşullarına uygun özel durumlar yaratılır; tepkiler izlenir ve değerlendirilir.
Gözlem Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler; Kim, niçin, nerede, nasıl, ne zaman gözlenecek planlamalıdır.
Gözlem sonuçları nasıl kaydedilmeli ve bilgiler nasıl analiz edilmeli önceden
belirlenmelidir.
Belli bir zamanda bir kişi ve bir grup gözlenmelidir.
Gözlem için yeterli süre ayrılmalıdır. ÖR:5 gün boyunca gözlenmelidir.
Gözlem farklı aralıklarla ve kısa süreli yapılmalıdır.
Kontrollü ve doğal ortamlarda gözlem yapılmalıdır.
Çocuklar bir bütün olarak gözlenmeli, kritik davranışlar, çocuğun tüm yönleri
içinde gözlenmelidir.
Gözlem objektif olmalı, yorum ve değerlendirme katılmadan kaydedilmelidir.
Çocuk gözlendiğini hissetmemeli, doğal hareket etmesi için ortam sağlanmalı,
gözlem sonuçları kaydedilirken, gözlenen çocuk bunu hissetmemelidir.
Gözlem zaman, zaman yapıldığı için gözlemci sonuçları unutabilir. Böyle bir
duruma düşmemek için kayıtlar gözlem sonrasında hemen yapılmalıdır.
Gözlem, birkaç kişi tarafından yapılabilir. Bu durumda hata en aza iner.
Gözlem koşulları ve zamanı mutlaka kaydedilmelidir.
Gözlemle elde edilen bilgiler, diğer bilgilerle birlikte kullanılmalıdır.
Çocukların konuştuklarıyla birlikte duygu, davranış ve beden diline de dikkat
edilmelidir.
Gözlemde elde edilen bilgiler çocuğun gelişimini desteklemek, varsa
problemlerine çözüm bulmak amacıyla kullanılmalıdır.
Gözlem yapan kişinin duyu organları sağlıklı olmalıdır.
Gözlemin Tekniğinin Faydalı Yönleri: Kullanması kolay bir tekniktir.
Herhangi bir araç gerektirmez, ekonomiktir.
Doğal ortamda çocukları izleme imkanı vardır.
Hem grup, hem de birey için uygulanabilir.
Her yaşa göre uygulanabilir.
Eğitimin bir parçası olarak yürütebilir, ayrıca zaman ayırmaya gerek duyulmaz.
Çocukları bir bütün olarak ele almaya fırsat verir. Sözlerini, mimiklerini,
davranışlarını aynı anda izlemek mümkündür.
Gözlemin Tekniğinin Sakıncalı Yönleri (Sınırlılıkları) Görülebilen davranışlar hakkında bilgi verir. Davranışın nedenlerini bulmak
için başka tekniklere ihtiyaç duyulur.
Yapısı itibariyle sadece gözlem anına ait bilgi verir.
Gözlemcinin bakış açısı, gözlemin objektif olmamasına neden olabilir.
Gözlenen durumun yorumlanması zordur.
Gözlemcinin iyi yetişmiş olması veya taraflı bir bakış açısına sahip olması
gözlemin ve yorumun değerini değiştirebilir.
Çocukları tanıma teknikleri konusunda eğitim almamış kişiler tarafından gözlem
yapılarak bilimsellikten uzak, yüzeysel, gözlemlerin yapılmasını önlemek amacıyla bazı
araçlar geliştirilmiştir.
Bu araçlar anekdotlar, gözlem listeleri, özel kayıt çizelgeleri, dereceleme ölçekleridir.
Gözlem Kayıt Formu (Örnek)
Çocuğun adı……… Tarih …./…/…..
Durum: Pamuk prenses kostümünün ilgili köşeye asılması. Gözlem Süresi…….
Kayıt Tutan ………….
Her boş dakikayı belirterek,çocuğun etkinliği kaydedilir.
8:30- Gizem sınıfa girdiğinde pamuk prenses kostümünün yanında Elif ile Ayşe’yi gördü.
Aaaa dedi bu sizin mi?Öğretmen “Hayır sınıfa ait oyun oynarken sırayla kullanabilirsiniz”
diyor.Gizem gülerek -“Şimdi ben giymek istiyorum” diyor.Ayşe ile Elif itiraf edince
ağlamaya başlıyor.
8:35- Ayşe “Önce biz gördük” deyince Gizem öğretmenin suratına bakıyor. Kitap köşesine
doğru ilerliyor. Bir kitap alıp sandalyeye oturuyor. Arada bir öğretmenine bakıyor.Öğretmeni
” Gizemcim arkadaşlarından sonra deneyebilirsin “ diyor.Gizem ağlayarak başını sallıyor.
8:40- Kitabı sandalyede bırakarak “ben çok bekledim, sıra bende diye” bağırıyor ve
arkadaşlarının yanına doğru zıplayarak ilerliyor.
8:45- Sert biçimde Elif’in üzerindeki pamuk prenses kostümünü çekiyor. Elif’in ağlayarak
öğretmene seslenmesi üzerine asılı biçimde duran kostümlerin arkasına saklanıyor
alıntı
çocukların farklı ortamlarda, farklı davranışları ile ilgili bilgi toplama tekniği olarak
tanımlayabiliriz.
Gözlem,”Bir çocuk ya da grubu yer, olay, nesne, durum ve şartlarına göre bilgi
toplamak için maksatlı, belirli bir amaca yönelik yapılan gözetleme ve duyma işidir.”
Kısaca gözlem, bilgi toplama tekniklerinden biridir diyebiliriz
Gözlem birkaç şekilde yapılabilir.
Gelişi güzel Gözlem:Herhangi bir plan yoktur.Amaç belirlenmediği için doğal
ortamda rasgele elde edilir. Örneğin;Öğrenciye rehberlik ederken çocukları
rasgele gözleme.
Sistemli Gözlem:Neyin nerede,ne zaman gözleneceğinin önceden tespit
edilerek,amacının belirlendiği,belli kurallara uyularak yapılan gözlemdir.(
Planlama). İzleme sonuçları bir form üzerine kaydedilir. ( Gözlem ve kayıt)
Sonuçlar daha sonra bir form üzerine kaydedilir. ( Yorumlama).Geçerliliği ve
güvenirliği vardır. Ancak, gözlemlenen kişi, bu durumdan haberdar
olmamalıdır.
Örneğin;Çocuğu sınıf ortamında oyun oynarken, yemek yerken gözlemek.
Özel durumlarda Gözlem:. Belli durumlarda çocukların nasıl bir tepki
gösterdiğine bakılarak kişilik özellikleri hakkında bilgi toplamadır. Örneğin;
çocuğun bazı engellemeler karşısındaki tepkisini anlamak için gerçek yaşam
koşullarına uygun özel durumlar yaratılır; tepkiler izlenir ve değerlendirilir.
Gözlem Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler; Kim, niçin, nerede, nasıl, ne zaman gözlenecek planlamalıdır.
Gözlem sonuçları nasıl kaydedilmeli ve bilgiler nasıl analiz edilmeli önceden
belirlenmelidir.
Belli bir zamanda bir kişi ve bir grup gözlenmelidir.
Gözlem için yeterli süre ayrılmalıdır. ÖR:5 gün boyunca gözlenmelidir.
Gözlem farklı aralıklarla ve kısa süreli yapılmalıdır.
Kontrollü ve doğal ortamlarda gözlem yapılmalıdır.
Çocuklar bir bütün olarak gözlenmeli, kritik davranışlar, çocuğun tüm yönleri
içinde gözlenmelidir.
Gözlem objektif olmalı, yorum ve değerlendirme katılmadan kaydedilmelidir.
Çocuk gözlendiğini hissetmemeli, doğal hareket etmesi için ortam sağlanmalı,
gözlem sonuçları kaydedilirken, gözlenen çocuk bunu hissetmemelidir.
Gözlem zaman, zaman yapıldığı için gözlemci sonuçları unutabilir. Böyle bir
duruma düşmemek için kayıtlar gözlem sonrasında hemen yapılmalıdır.
Gözlem, birkaç kişi tarafından yapılabilir. Bu durumda hata en aza iner.
Gözlem koşulları ve zamanı mutlaka kaydedilmelidir.
Gözlemle elde edilen bilgiler, diğer bilgilerle birlikte kullanılmalıdır.
Çocukların konuştuklarıyla birlikte duygu, davranış ve beden diline de dikkat
edilmelidir.
Gözlemde elde edilen bilgiler çocuğun gelişimini desteklemek, varsa
problemlerine çözüm bulmak amacıyla kullanılmalıdır.
Gözlem yapan kişinin duyu organları sağlıklı olmalıdır.
Gözlemin Tekniğinin Faydalı Yönleri: Kullanması kolay bir tekniktir.
Herhangi bir araç gerektirmez, ekonomiktir.
Doğal ortamda çocukları izleme imkanı vardır.
Hem grup, hem de birey için uygulanabilir.
Her yaşa göre uygulanabilir.
Eğitimin bir parçası olarak yürütebilir, ayrıca zaman ayırmaya gerek duyulmaz.
Çocukları bir bütün olarak ele almaya fırsat verir. Sözlerini, mimiklerini,
davranışlarını aynı anda izlemek mümkündür.
Gözlemin Tekniğinin Sakıncalı Yönleri (Sınırlılıkları) Görülebilen davranışlar hakkında bilgi verir. Davranışın nedenlerini bulmak
için başka tekniklere ihtiyaç duyulur.
Yapısı itibariyle sadece gözlem anına ait bilgi verir.
Gözlemcinin bakış açısı, gözlemin objektif olmamasına neden olabilir.
Gözlenen durumun yorumlanması zordur.
Gözlemcinin iyi yetişmiş olması veya taraflı bir bakış açısına sahip olması
gözlemin ve yorumun değerini değiştirebilir.
Çocukları tanıma teknikleri konusunda eğitim almamış kişiler tarafından gözlem
yapılarak bilimsellikten uzak, yüzeysel, gözlemlerin yapılmasını önlemek amacıyla bazı
araçlar geliştirilmiştir.
Bu araçlar anekdotlar, gözlem listeleri, özel kayıt çizelgeleri, dereceleme ölçekleridir.
Gözlem Kayıt Formu (Örnek)
Çocuğun adı……… Tarih …./…/…..
Durum: Pamuk prenses kostümünün ilgili köşeye asılması. Gözlem Süresi…….
Kayıt Tutan ………….
Her boş dakikayı belirterek,çocuğun etkinliği kaydedilir.
8:30- Gizem sınıfa girdiğinde pamuk prenses kostümünün yanında Elif ile Ayşe’yi gördü.
Aaaa dedi bu sizin mi?Öğretmen “Hayır sınıfa ait oyun oynarken sırayla kullanabilirsiniz”
diyor.Gizem gülerek -“Şimdi ben giymek istiyorum” diyor.Ayşe ile Elif itiraf edince
ağlamaya başlıyor.
8:35- Ayşe “Önce biz gördük” deyince Gizem öğretmenin suratına bakıyor. Kitap köşesine
doğru ilerliyor. Bir kitap alıp sandalyeye oturuyor. Arada bir öğretmenine bakıyor.Öğretmeni
” Gizemcim arkadaşlarından sonra deneyebilirsin “ diyor.Gizem ağlayarak başını sallıyor.
8:40- Kitabı sandalyede bırakarak “ben çok bekledim, sıra bende diye” bağırıyor ve
arkadaşlarının yanına doğru zıplayarak ilerliyor.
8:45- Sert biçimde Elif’in üzerindeki pamuk prenses kostümünü çekiyor. Elif’in ağlayarak
öğretmene seslenmesi üzerine asılı biçimde duran kostümlerin arkasına saklanıyor
alıntı