- Katılım
- 13 Eki 2011
- Mesajlar
- 994
- Beğeniler
- 3
Bu yaş grubundaki çocuklarımız artık bir yetişkin gibi sofra adabını uygulayabilmelidir. Sofra adabı olarak beklediğimiz şeyler; çocuğun öğünlerini yemek yenen masaya oturarak, kendi çatal, kaşık ve bıçağını kullanarak yemesi ve yemeğini bitirmeden sofradan kalkmamasıdır.
Çocuklardan en geç 1,5 yaşta kaşık ile yemek yeme becerisini kazanmalarını bekliyoruz. Henüz küçük olarak düşündüğünüz bu yaş grubu çocukları kesinlikle kendi kendine yemek yemeyi mükemmel şekilde yapabilecek beceriye sahiptir; yine de okulöncesinde gördüğümüz en büyük sorunlardan biri de sofrada oturmama, TV karşısında yemek yeme, kendi başına yememe ve aile büyüklerinden yedirmesini istemedir. Bu davranışların kökenine indiğimizde bunları aslında daha önceki yıllardan gelen davranış kalıpları-alışkanlıklar olduğunu fark edebiliyoruz. Yani anaokuluna gelene kadar düzenli bir sofra adabı öğretilmeyen çocukların 5-6 yaşlarında hala aynı sıkıntılı davranışları gösterdiğini görüyoruz. Ancak içinde bulunulan yaşlar çocuklara kuralları öğretebileceğimiz ve kendi becerilerini kullanmak için motive edebileceğimiz yaşlardır, o yüzden artık çocuklarımızın kendi kendine yemek yeme becerisini kazanması gerektiğini yetişkinler olarak sizler kabul edecek ve bu uğurda yaşanacak sıkıntıları göze alıp geri adım atmamaya dair kararlı olacaksınız.
Öncelikle; aile içindeki bireylerin uyacağı bir “YEMEK ZAMANI KURALLARI” listesi belirleyin. Kurallar sadece çocuklara yönelik olduğu zaman çocuklar sizin otoritenizi baskı olarak algılar ve inatlaşır. Bu yüzden bu kurallar ( ve yaptırımları) ailedeki tüm bireyler için geçerli olmalıdır.
Örn;
1-Ailemizdeki herkes yemeklerini yemek masasında yiyecek.
2-Ailedeki kimse TV izlerken yemek yemeyecek. Sadece meyve ve çay yanında bisküvi yenilebilir.
3-Ailedeki herkes kendi çatalını –kaşığını-bıçağını kullanacak ve kendi yemeğini kendisi yiyecek.
4-Ailedeki kimse yemeği bitmeden sofradan kalkmayacak.
5-Ailedeki herkes yemek saatinde yemek yiyecek.
&-Eğer bu kurallara uyulmazsa, o kişi o gün sevdiği diziyi izleyemeyecek.
Bu kuralları belirledikten sonra, aile içindeki herkesin artık büyümüş olduğunu, kendi sorumluluğunu üstlenebileceğini içeren konuşmalar yapın ve özellikler anne-babalar birbirinizi çocuğunuzun önünde uyarın. Eşinize dönüp şöyle diyebilirsiniz. “Ahmet/ Ayşe iyice anladın değil mi artık TV karşısında yemek yemek yok.”
Çocuğunuzu bu konuda iyice motive edin ve herkes için listedeki kuralları uygulayınca yanına artı koyun. Hatta çocuğunuzun sizin için artı koymasını isteyip onun da sizi kontrol ederek bu işe ısınmasını sağlayabilirsiniz. Bu uygulamayı her öğün yapamıyorsanız (çalışanlar için) mutlaka akşam yemeklerinde yapın. Çocuğunuza bakan kişi ile de konuşun ve çocuğunuzun bu kararları ona anlatmasını isteyin, kahvaltı ve ya öğle yemeğini çocuğunuz kiminle yiyorsa, onunda aynı kuralları uygulamasını sağlayın. Unutmayın, eğer bir kuralı herkes aynı şekilde uygularsa çocuğunuz o kuralın hayatın bir parçası olduğunu anlar.
YAVAŞ YEME
Eğer çocuğunuz çok yavaş yemek yiyorsa, hızlı yemesi için onu yediriyor olabilirsiniz. Siz yedirmeye devam ettiğiniz sürece çocuğunuz ne kendi sorumluluğunu almayı öğrenebilir ne de hızlı yemek yemeyi! …ve unutmayın ki ilköğretime başladığı zaman yemeğini yavaş bitirdiği için yemekten sonraki derse geçişte sıkıntı yaşayabilir/ karnını tam doyuramayabilir. Aynı şekilde ödevini yavaş yaptığını düşündüğünde sorumluluğu sizin almanızı isteyebilir. Bu yaşlarda edindirdiğiniz davranış alışkanlıklarını ilköğretimde gösterecekler, unutmayınız!
Bu problemde odaklanmanız gereken şey, çocuğunuzun başka şeylerle ilgilenmeden yemeğini hızlıca yemeyi denetleyebilmesi için ne yapabileceğiniz olmalıdır. Öncelikle yemeği kolayca yenecek parçalara bölmesini gösterin, siz yapmayın, sadece yardımcı olun. Ardından “SAATİ YEN” oyunu oynayacağınızı söyleyin, onu motive edin ve saati yenerse ona bir ödül sunun.
SAATİ YEN OYUNU: Bu oyunu bir çok uygulamada kullanabiliriz, yemek yeme de buna dahildir. Çocuğunuza yeni bir oyun keşfettiğinizi ve onu zorlayan işleri yaparken oyun oynarsak o işlerin hızlıca biteceğini anlatın. Beraber güzel renkli bir çalar saat seçip alın. Yemek saatinden önce saati kurun ve çocuğunuza saat çalınca yemek saati geleceğini söyleyin –ki oyun oynuyorsa, TV izliyorsa işini bitirebilsin. İşler bitip saat çalınca çocuğunuz masaya oturacak, o zaman ona örn 20 dk.sı olduğunu söyleyiniz. (yani belirlediğiniz dkyı). Çocuğunuzu saat 20 dk sonra çalmadan yemeği bitireceğine dair motive ediniz. Eğer çocuğunuz saat çalmadan yemeği bitirirse saati yenmiş olacak ve öncede belirlediğiniz ödüle kavuşacak. Eğer saat çaldığında hala yemek bitmemişse, çok üzgün olduğunuzu; ama saati yenemediğini ve ödülü kaybettiğini söyleyin ve kesinlikle ısrar etmelerine aldırmayıp ödülü vermeyin.
İlk denemelerde çocuğunuz oyuna aldırış etmeyebilir, ödülü vereceğinizi sanabilir; ancak zamanla oyuna ısınacaktır. Bu oyunu evde abi/abla varsa ondan yardım isteyerek oynayabilirsiniz, abla/abinin saati yenmesini ve ödülü almasını sağlayarak çocuğunuzu özendirebilirsiniz.
YEMEK SEÇME
Bu yaş grubu çocuklar çok fazla yemek seçerler. Önce siz kendi yemek yeme tarzınızı inceleyiniz. Siz de yemek seçiyor musunuz ya da bazı yemekler için olumsuz yaklaşımlarınız var mı? Ayrıca çocuklarında damak tatlarının oluştuğunu ve bazı yiyecekleri gerçekten sevmediklerini de kabul edebilirsiniz.
*Doğru yemek yeme davranışlarını övün! Öncelikle sıkıntı olan şeyleri eleştirmeyin ve ağzına attığı her lokmaya, çatalını kullanışına dikkat çekin. “Ne kadar büyük bir kereviz parçası yedin! Dayın görse bu kadar kocaman bir parça yediğin için çok şaşırırdı.”
*Genelde sebzelerle ilgili sıkıntılar yaşandığı için çocuğunuza sebzeleri tanıtın. Onlara çiğ ve renkli hallerini gösterin. Gerçek sebzelerle manavcılık oynayın. O manav olsun ve gidip ondan pırasa satın alın. “Manavcı bana biraz pırasa verir misin? Hani şu açık yeşil ve ağaç gibi uzun olan çok vitaminli sebzeden. Bu akşam pırasa yemeği yapacağım; çünkü grip mikrobunun bizi hasta etmemesi için pırasaya ihtiyacımız var.” Sebzelerin yararlarını anlayacağı şekilde açıklayın.
*Sebzelere komik isimler takın. “Şu karnı bahara baksana, aynı ağaç gibi… Artık ona Ağaç Yemeği diyelim.”
*Küçük hedeflerden başlayın! Çocuğunuz ıspanağı gördüğü anda dudaklarını büküyorsa, ilk hedefiniz koca bir tabak yemek yerine 3-4 kaşık yemek olsun. Onunla bir anlaşma yapın, tabağına 5-6 kaşık ıspanak koyun, yemek istemezse şöyle diyin. “Tabağından 2 kaşık ıspanak eksilteceğim; ancak sen de buna karşılık kalanları yiyeceksin. Bu bizim anlaşmamız olacak, ben eksilttiğim halde ıspanağını yemezsen, yarın okula götüreceğin arabayı çantadan çıkartmak zorunda kalacaksın.” Bu anlaşmayı ona tekrar ettirin –ki anladığından emin olun. Eğer anlaşmaya uyarsa onu övün. Eğer uymazsa söylediğiniz cezayı uygulayın. Mutlaka kararlı olun ve kontrolun her zaman sizde olduğunu hissettirin.
DİĞER SIKINTILAR
*Aç olmadığını söyleyebilir. Gerçekten aç olup olmadığını düşünün. Çocuğunuza vereceğiniz ara öğünleri- meyveleri-kurabiyeleri onun öğün zamanlarında tok olmayacağı şekilde verin. Öğün zamanı geldiğinde çocuğunuzun aç olmasını sağlayın.
*Belirli yemek zamanlarınız olsun, eğer çocuğunuz örn; akşam yemeğinde kesinlikle sofraya gelmiyor, bir işle uğraştığını ya da aç olmadığını söylüyorsa ona yalvarmayın, yapamayacağınız cezalar vermekle tehdit etmeyin… Ona sakince akşam yemeği saatinin olduğunu ve saatinde yemek yeme kuralını hatırlatın. Eğer sofraya oturup yemek yemeyecekse kahvaltıya kadar yemek yemesinin mümkün olmadığını söyleyin ve bunun arkasında durun! Ne kadar korkunç gelse de, çocuğunuzun birkaç gün öğün atlaması ile zayıflamayacağından emin olun. İlla ki gece boyunca acıkacak ve sizden yemek isteyecek, işte o açlık duygusu zamanın yemek yemesi için ona motive olacaktır. Birkaç zaman bunu yaşayabilirsiniz; ancak metodlara ve metodları iyi uyguladığınız için kendinize güvenin.
*Çocuğunuza her an kendiniz bakamıyorsunuz ve çocuğunuzla ilgilenen kişi/kişiler kurallarda esneklik yapıyorsa, o kişilerle konuşun. O sizin çocuğunuz ve sizin kurallarınızla büyümesi gerekir, bir çocuk için sağlıklı olan şeyde çocukla ilgilenen her bireyin kuralları ortak şekilde uygulamasıdır. Bu dönemde yerleştirilmeyen kuralların (yemek kuralları bunun bir parçası sadece), ergenlik döneminde kural yıkıcılık ve uyum sorunları olarak size geri dönebileceğini unutmayın.
* Ebeveyn olarak çok yoğun çalışıyorsunuz ve geldiğinizde çocuğunuzla paylaştığınız en büyük aktivite yemek yeme ise, çocuğunuz ilginizi çekmek için sizin ona yemeğini yedirmenizi isteyebilir. Bunun gerçekten duygusal bir ihtiyaç olduğunu düşünseniz bile ona yemek yedirmeniz doğru değildir. Çocuğunuzun yemek yedirmenize değil ilginize ihtiyacı var. Onun duygularını ifade edin ve sağlıklı şekilde ilgi gösterin. “Bugün beni çok özlediğin için yemeğini yedirmemi istiyorsun sanırım. Ben de seni çok özledim; ama benim aklıma daha iyi bir fikir geldi. Eğer sen kendi yemeğini ben kendi yemeğimi çok hızlı bitirirsek beraber bir resim yapabiliriz. Böylece özlem gidermiş oluruz. Hem resim yaparken bana okulda neler yaptığını da anlatabilirsin.”
Her ne kadar büyüyünce ne de olsa öğrenir diye düşünülse bile, “ağaç yaşken eğilir” sözünü unutmayınız ve uğraş vereceğiniz her anı daha sonraki güzel yemek sofralarının hayalini kurarak göğüslemeye çalışınız. Kendinize güveniniz!
alıntı
Çocuklardan en geç 1,5 yaşta kaşık ile yemek yeme becerisini kazanmalarını bekliyoruz. Henüz küçük olarak düşündüğünüz bu yaş grubu çocukları kesinlikle kendi kendine yemek yemeyi mükemmel şekilde yapabilecek beceriye sahiptir; yine de okulöncesinde gördüğümüz en büyük sorunlardan biri de sofrada oturmama, TV karşısında yemek yeme, kendi başına yememe ve aile büyüklerinden yedirmesini istemedir. Bu davranışların kökenine indiğimizde bunları aslında daha önceki yıllardan gelen davranış kalıpları-alışkanlıklar olduğunu fark edebiliyoruz. Yani anaokuluna gelene kadar düzenli bir sofra adabı öğretilmeyen çocukların 5-6 yaşlarında hala aynı sıkıntılı davranışları gösterdiğini görüyoruz. Ancak içinde bulunulan yaşlar çocuklara kuralları öğretebileceğimiz ve kendi becerilerini kullanmak için motive edebileceğimiz yaşlardır, o yüzden artık çocuklarımızın kendi kendine yemek yeme becerisini kazanması gerektiğini yetişkinler olarak sizler kabul edecek ve bu uğurda yaşanacak sıkıntıları göze alıp geri adım atmamaya dair kararlı olacaksınız.
Öncelikle; aile içindeki bireylerin uyacağı bir “YEMEK ZAMANI KURALLARI” listesi belirleyin. Kurallar sadece çocuklara yönelik olduğu zaman çocuklar sizin otoritenizi baskı olarak algılar ve inatlaşır. Bu yüzden bu kurallar ( ve yaptırımları) ailedeki tüm bireyler için geçerli olmalıdır.
Örn;
1-Ailemizdeki herkes yemeklerini yemek masasında yiyecek.
2-Ailedeki kimse TV izlerken yemek yemeyecek. Sadece meyve ve çay yanında bisküvi yenilebilir.
3-Ailedeki herkes kendi çatalını –kaşığını-bıçağını kullanacak ve kendi yemeğini kendisi yiyecek.
4-Ailedeki kimse yemeği bitmeden sofradan kalkmayacak.
5-Ailedeki herkes yemek saatinde yemek yiyecek.
&-Eğer bu kurallara uyulmazsa, o kişi o gün sevdiği diziyi izleyemeyecek.
Bu kuralları belirledikten sonra, aile içindeki herkesin artık büyümüş olduğunu, kendi sorumluluğunu üstlenebileceğini içeren konuşmalar yapın ve özellikler anne-babalar birbirinizi çocuğunuzun önünde uyarın. Eşinize dönüp şöyle diyebilirsiniz. “Ahmet/ Ayşe iyice anladın değil mi artık TV karşısında yemek yemek yok.”
Çocuğunuzu bu konuda iyice motive edin ve herkes için listedeki kuralları uygulayınca yanına artı koyun. Hatta çocuğunuzun sizin için artı koymasını isteyip onun da sizi kontrol ederek bu işe ısınmasını sağlayabilirsiniz. Bu uygulamayı her öğün yapamıyorsanız (çalışanlar için) mutlaka akşam yemeklerinde yapın. Çocuğunuza bakan kişi ile de konuşun ve çocuğunuzun bu kararları ona anlatmasını isteyin, kahvaltı ve ya öğle yemeğini çocuğunuz kiminle yiyorsa, onunda aynı kuralları uygulamasını sağlayın. Unutmayın, eğer bir kuralı herkes aynı şekilde uygularsa çocuğunuz o kuralın hayatın bir parçası olduğunu anlar.YAVAŞ YEME
Eğer çocuğunuz çok yavaş yemek yiyorsa, hızlı yemesi için onu yediriyor olabilirsiniz. Siz yedirmeye devam ettiğiniz sürece çocuğunuz ne kendi sorumluluğunu almayı öğrenebilir ne de hızlı yemek yemeyi! …ve unutmayın ki ilköğretime başladığı zaman yemeğini yavaş bitirdiği için yemekten sonraki derse geçişte sıkıntı yaşayabilir/ karnını tam doyuramayabilir. Aynı şekilde ödevini yavaş yaptığını düşündüğünde sorumluluğu sizin almanızı isteyebilir. Bu yaşlarda edindirdiğiniz davranış alışkanlıklarını ilköğretimde gösterecekler, unutmayınız!
Bu problemde odaklanmanız gereken şey, çocuğunuzun başka şeylerle ilgilenmeden yemeğini hızlıca yemeyi denetleyebilmesi için ne yapabileceğiniz olmalıdır. Öncelikle yemeği kolayca yenecek parçalara bölmesini gösterin, siz yapmayın, sadece yardımcı olun. Ardından “SAATİ YEN” oyunu oynayacağınızı söyleyin, onu motive edin ve saati yenerse ona bir ödül sunun.
SAATİ YEN OYUNU: Bu oyunu bir çok uygulamada kullanabiliriz, yemek yeme de buna dahildir. Çocuğunuza yeni bir oyun keşfettiğinizi ve onu zorlayan işleri yaparken oyun oynarsak o işlerin hızlıca biteceğini anlatın. Beraber güzel renkli bir çalar saat seçip alın. Yemek saatinden önce saati kurun ve çocuğunuza saat çalınca yemek saati geleceğini söyleyin –ki oyun oynuyorsa, TV izliyorsa işini bitirebilsin. İşler bitip saat çalınca çocuğunuz masaya oturacak, o zaman ona örn 20 dk.sı olduğunu söyleyiniz. (yani belirlediğiniz dkyı). Çocuğunuzu saat 20 dk sonra çalmadan yemeği bitireceğine dair motive ediniz. Eğer çocuğunuz saat çalmadan yemeği bitirirse saati yenmiş olacak ve öncede belirlediğiniz ödüle kavuşacak. Eğer saat çaldığında hala yemek bitmemişse, çok üzgün olduğunuzu; ama saati yenemediğini ve ödülü kaybettiğini söyleyin ve kesinlikle ısrar etmelerine aldırmayıp ödülü vermeyin.
İlk denemelerde çocuğunuz oyuna aldırış etmeyebilir, ödülü vereceğinizi sanabilir; ancak zamanla oyuna ısınacaktır. Bu oyunu evde abi/abla varsa ondan yardım isteyerek oynayabilirsiniz, abla/abinin saati yenmesini ve ödülü almasını sağlayarak çocuğunuzu özendirebilirsiniz.
YEMEK SEÇME
Bu yaş grubu çocuklar çok fazla yemek seçerler. Önce siz kendi yemek yeme tarzınızı inceleyiniz. Siz de yemek seçiyor musunuz ya da bazı yemekler için olumsuz yaklaşımlarınız var mı? Ayrıca çocuklarında damak tatlarının oluştuğunu ve bazı yiyecekleri gerçekten sevmediklerini de kabul edebilirsiniz.
*Doğru yemek yeme davranışlarını övün! Öncelikle sıkıntı olan şeyleri eleştirmeyin ve ağzına attığı her lokmaya, çatalını kullanışına dikkat çekin. “Ne kadar büyük bir kereviz parçası yedin! Dayın görse bu kadar kocaman bir parça yediğin için çok şaşırırdı.”
*Genelde sebzelerle ilgili sıkıntılar yaşandığı için çocuğunuza sebzeleri tanıtın. Onlara çiğ ve renkli hallerini gösterin. Gerçek sebzelerle manavcılık oynayın. O manav olsun ve gidip ondan pırasa satın alın. “Manavcı bana biraz pırasa verir misin? Hani şu açık yeşil ve ağaç gibi uzun olan çok vitaminli sebzeden. Bu akşam pırasa yemeği yapacağım; çünkü grip mikrobunun bizi hasta etmemesi için pırasaya ihtiyacımız var.” Sebzelerin yararlarını anlayacağı şekilde açıklayın.
*Sebzelere komik isimler takın. “Şu karnı bahara baksana, aynı ağaç gibi… Artık ona Ağaç Yemeği diyelim.”
*Küçük hedeflerden başlayın! Çocuğunuz ıspanağı gördüğü anda dudaklarını büküyorsa, ilk hedefiniz koca bir tabak yemek yerine 3-4 kaşık yemek olsun. Onunla bir anlaşma yapın, tabağına 5-6 kaşık ıspanak koyun, yemek istemezse şöyle diyin. “Tabağından 2 kaşık ıspanak eksilteceğim; ancak sen de buna karşılık kalanları yiyeceksin. Bu bizim anlaşmamız olacak, ben eksilttiğim halde ıspanağını yemezsen, yarın okula götüreceğin arabayı çantadan çıkartmak zorunda kalacaksın.” Bu anlaşmayı ona tekrar ettirin –ki anladığından emin olun. Eğer anlaşmaya uyarsa onu övün. Eğer uymazsa söylediğiniz cezayı uygulayın. Mutlaka kararlı olun ve kontrolun her zaman sizde olduğunu hissettirin.
DİĞER SIKINTILAR
*Aç olmadığını söyleyebilir. Gerçekten aç olup olmadığını düşünün. Çocuğunuza vereceğiniz ara öğünleri- meyveleri-kurabiyeleri onun öğün zamanlarında tok olmayacağı şekilde verin. Öğün zamanı geldiğinde çocuğunuzun aç olmasını sağlayın.
*Belirli yemek zamanlarınız olsun, eğer çocuğunuz örn; akşam yemeğinde kesinlikle sofraya gelmiyor, bir işle uğraştığını ya da aç olmadığını söylüyorsa ona yalvarmayın, yapamayacağınız cezalar vermekle tehdit etmeyin… Ona sakince akşam yemeği saatinin olduğunu ve saatinde yemek yeme kuralını hatırlatın. Eğer sofraya oturup yemek yemeyecekse kahvaltıya kadar yemek yemesinin mümkün olmadığını söyleyin ve bunun arkasında durun! Ne kadar korkunç gelse de, çocuğunuzun birkaç gün öğün atlaması ile zayıflamayacağından emin olun. İlla ki gece boyunca acıkacak ve sizden yemek isteyecek, işte o açlık duygusu zamanın yemek yemesi için ona motive olacaktır. Birkaç zaman bunu yaşayabilirsiniz; ancak metodlara ve metodları iyi uyguladığınız için kendinize güvenin.
*Çocuğunuza her an kendiniz bakamıyorsunuz ve çocuğunuzla ilgilenen kişi/kişiler kurallarda esneklik yapıyorsa, o kişilerle konuşun. O sizin çocuğunuz ve sizin kurallarınızla büyümesi gerekir, bir çocuk için sağlıklı olan şeyde çocukla ilgilenen her bireyin kuralları ortak şekilde uygulamasıdır. Bu dönemde yerleştirilmeyen kuralların (yemek kuralları bunun bir parçası sadece), ergenlik döneminde kural yıkıcılık ve uyum sorunları olarak size geri dönebileceğini unutmayın.
* Ebeveyn olarak çok yoğun çalışıyorsunuz ve geldiğinizde çocuğunuzla paylaştığınız en büyük aktivite yemek yeme ise, çocuğunuz ilginizi çekmek için sizin ona yemeğini yedirmenizi isteyebilir. Bunun gerçekten duygusal bir ihtiyaç olduğunu düşünseniz bile ona yemek yedirmeniz doğru değildir. Çocuğunuzun yemek yedirmenize değil ilginize ihtiyacı var. Onun duygularını ifade edin ve sağlıklı şekilde ilgi gösterin. “Bugün beni çok özlediğin için yemeğini yedirmemi istiyorsun sanırım. Ben de seni çok özledim; ama benim aklıma daha iyi bir fikir geldi. Eğer sen kendi yemeğini ben kendi yemeğimi çok hızlı bitirirsek beraber bir resim yapabiliriz. Böylece özlem gidermiş oluruz. Hem resim yaparken bana okulda neler yaptığını da anlatabilirsin.”
Her ne kadar büyüyünce ne de olsa öğrenir diye düşünülse bile, “ağaç yaşken eğilir” sözünü unutmayınız ve uğraş vereceğiniz her anı daha sonraki güzel yemek sofralarının hayalini kurarak göğüslemeye çalışınız. Kendinize güveniniz!
alıntı